علی لکی روحانی - دانشگاه زنجان، دانشکده فنی، گروه عمران

جمعه مسجد اردبیل که روزگاری مسجد جامع شهر اردبیل بوده، امروز در محله جمعه مسجد بر روی تپه ای در کنار بلوار شهید آیت اله مدنی، در مرکز شهر اردبیل قرار دارد. این مسجد مستطیلی به ابعاد تقریبی 36×20 مترمربع می باشد که از دو قسمت اصلی یعنی یک گنبدخانه و یک ایوان مستطیل شکل که از سمت شمال به آن متصل است تشکیل می شود. در این مقاله ابتدا لرزه خیزی منطقه مورد بررسی قرار می گیرد و سپس به معرفی سازه جمعه مسجد، نتایج آزمایشات ژئوتکنیک و مقاومت مصالح، آسیب شناسی سازه ای بنا، مدل سازی و تحلیل عددی به روش اجزا محدود و در نهایت به طرح پیشنهادی پرداخته می شود. با توجه به نتایج بررسی ها، ترک های اصلی بنا، و دیوارهای پیرامونی و همچنین دالان های دو طرف ایوان، ناشی از بار ثقلی زیاد گنبد و ایوان بوده، به نحوی که علت فروریزش گنبد و ایوان، جابجایی های بیش از حد مجاز همین اجزا و مصالح بوده است. البته نباید از نشست نامتقارن زمین در مجموعه و تاثیر ترکیبی آن در چگونگی گسترش ترک ها در دیوارهای پیرامونی غافل شد. با توجه به فعال بودن منطقه از نظر لرزه خیزی تثبیت و استحکام بخشی بنا و بالاخص ساقه باقی مانده از گنبد ضروری به نظر می رسد. با توجه به وضعیت نشست نامتقارن ساخت ایوان بلامانع است، اما ساخت گنبد جدید باید با سیستم سبک انجام شود. تثبیت زمین د ر زیر پایه ها ضروری و در پیرامون بنا برای جلوگیری از رانش پیشنهاد می گردد.

جمعه مسجد اردبیل، تحلیل عددی، آسیب شناسی، مد ل سازی سه بعدی، نشست نامتقارن، تثبیت زمین