فاطمه السادات مروج
شیما طغیانی
اکبر کریمی

شیمی درمانی از شیوه های رایج معالجه انواع سرطان ها جهت کنترل و مهار تکثیرسلول های سرطانی بوده و البته دارای آثار جانبی شناخته شده ای بر روند اسپرماتوژنز می باشد، از آنجا که تولید مثل و باروری از مهم ترین فرایندهای زیستی انسان محسوب می شود و ونازایی همواره از عمده ترین مشکلات اجتماعی و پزشکی بوده است توجه به بازیابی اسپرماتوژنز پس از دوره های شیمی درمانی یکی از جنبه های مهم و امروزی در مطالعات باروری است. از جمله عوارض جانبی داروهای شیمی درمانی استرس اکسیداتیو است که موجب آسیب اسپرماتوزوئید و کاهش توان باروری می گردد ، همانند سایر داروهای شیمی درمانی سیکلوفسفامید نیز دارای تاثیرات مختل کننده بر سایر بافت های بدن بوده و قادر است تعادل ردوکس بافت بیضه را بر هم زده و باعث تجمع رادیکال های ازاد وعوامل استرس اکسیداتیو در بیضه گردد به این جهت می توان با بکارگیری آنتی اکسیدان ها که از تشکیل رادیکال های ازاد در سلول ها و رخ دادن واکنش های زنجیره ای اکسیداسیون جلوگیری می کنند، اسیب های بافتی ناشی از مصرف ان را کاهش داد.سیکلوفسفامید یک ترکیب ضد تومور وسرکوب کننده سیستم ایمنی است که سلول های دارای رشد سریع را هدف قرار می دهد. این دارو در دوزهای بالا جهت درمان انواع سرطان ها از جمله leukemia و multiple myeloma و malignant lymphoma ودر دوزهای پایین برای درمان نوعی لوپوس کاربرد دارد. این دارو در سلول های هپاتوسیت کبد توسط آنزیم های سیتوکروم p 450 به دومتابولیت فعال تبدیل شده و به جریان خون باز می گردد. سیکلوفسفامید عامل تجمع رادیکال های ازاد وعوامل استرس اکسیداتیو در بیضه میشود ونهایتا تجمع این ترکیبات موجب تکه تکه شدن DNA واز دست رفتن عملکرد طبیعی اسپرم و آسیب پراکسیداتیو میتوکندری وغشا این سلول می گردد

سیکلوفسفامید، ویتامین E، رتینوییک اسید، اسپرماتوژنز