سهراب مینائی - کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی - سازمان آب و برق خوزستان
حبیب اله بصیرزاده - کارشناش ارشد سازه های هیدرولیکی - سازمان آب و برق خوزستان

بهینه سازی طرحهای عمرانی در مراحل مختلف اجرایی باید همواره مد نظر متولیان و مجریان قرار گیرد. توسعه منابع آب و شبک ههای آبیاری بخش اعظمی از طرحهای عمرانی کشور را به خود تخصصیص داده، لذا دقت در ارائه و باز بینی طرحهای فوق و انجام اصلاحات مورد نیاز در کلیه مراحل طرح (از فاز شناخت گرفته تا فاز اجراء و دورة بهره برداری) از اتلاف سرمایه های ملی جلوگیری نموده و به درست هزینه شدن این سرمای هها کمک خواهد نمود. بعضاً به علل مختلف از جمله تکمیل اطلاعات پایه و مورد نیاز، تکمیل نقش ههای مقدماتی، برخورد با مشکلات اجرایی غیر قابل پی شبینی و یا عدم درک کار شناسانه و صحیح از اطلاعات مورد استفاده و یا حتی مشکلات و موانع اجتماعی، سیاسی و همچنین ارائه تکنولوژیهای جدید اجرایی پس از انجام مراحل مختلف مطالعات طرح، ممکن است سیما و برخی از مشخصات طرحها دست خوش تحولات جدی م یگردد. ارائة تغییرات مورد نیاز بمنظور بهین هسازی طرحهای مهندسی و کاهش هزینه ها در دورة مطالعه، اجراء و یا بهره برداری را می توان در چارچوب م هندسی ارزش به انجام رساند . امروزه مهندسی ارزش جایگاه خود را به عنوان یکی از ارکان مهم کارهای اجرایی باز نموده ، بطوریکه بررسی دائم طر حهای اجرایی در این چارچوب بصورت بخش مهمی از نظام هر سیستم اجرایی قرار گرفته است. شبک ههای آبیاری و ز هکشی به دلیل ماهیت خاص خود این پتانسیل را دارند که در صورت نیاز در دورة اجرا دستخوش تغییراتی در سیمای اولیه، نقشه ها و روشهای اجرایی ارائه شده در مرحله مطالعات قرار گیرند . زیرا بدلیل گستردگی سطوح کار در اینگونه پروژه ها احداث شبکه های آبیاری و زهکشی، پا رامترهای مهندسی همواره دستخوش تغییرات غیر قابل پیش بینی در مطالعات اولیه است . بعنوان مثال ناقص بودن مطالعات ژئوتکنیک و ناشناخته ماندن تغییرات بافت خاک، سطح آب زیرزمینی و سازندهای زمین شناسی در سطح شبکه آبیاری و زهکشی می تواند اجرا و بهره برداری از شبکه آبیاری و زهکشی را با مشکلاتی غیر قابل پیش بینی مواجه کند. در این مقاله بهینه سازی و کاهش احجام خاکریزی در کانالهای شبکه آبیاری و زهکشی دشت آزادگان با پیشنهاد حذف خاکریز حفاظتی از مقاطع تیپ کانالهای آبیاری مورد بررسی قرار میگیرد.