شروان شعاعی - مرکز تحقیقات سلامت سالمندان، پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران، تهران، ایران
پونه قویدل پارسا - مرکز تحقیقات روماتولوژی گیلان، گروه روماتولوژی، بیمارستان رازی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی گیلان، رشت، ایران

سابقه و هدف: با درنظر داشتن جایگاه و اهمیت سلامت دهان در بین تمامی حوزه های سلامت، مشخص می شود که این مهم در بین سالمندان و معلولان از اهمیت و شیوع بالایی برخوردار است. بیماریهای دهان از یک سو سبب مشکلات تغذیه ای شده و از سوی دیگر خطر بیماری های سیستمیک را افزایش می دهد. متاسفانه دندانپزشکی گروههای با نیاز ویژه، جایگاه چندانی در نظام آموزش و ارائه خدمات سلامت دهان کشور نداشته و منبع بومی سازی شده ای هم برای فعالان در این حوزه تدوین نشده است. روش جستجو: توسط گروه خبره، 25 پرسش کلیدی بالینی PICO در سه حوزه آرامبخشی تشخیص و طرح درمان و درمان دندانپزشکی طراحی شد. جستجوی منابع در وب سایت های ملی راهنماهای بالینی در دنیا شامل ADA,AAPD,BSDH و دیتا بیس PubMed انجام گرفت. تعداد 3951 عنوان مرتبط در جستجوی PubMed به دست آمد که همه عناوین و برخی خلاصه ها توسط دندانپزشک اپیدمیولوژیست و خبره دردندان پزشکی بیماران با نیاز ویژه و بررسی و 167 عنوان مناسب برای تهیه اصل مقاله گزینش شد.در پایان 138 مقاله به دست آمد که پس از ارزیابی کیفی بر پایه اصول STROBE, 90 مقاله برای استخراج داده ها در نظر گرفته شد. یافته ها: بر پایه پرسش های پیکو، موارد مناسب در مقالات توسط یک تیم دندان پزشکی گزینش شد. این موارد به همراه برخی مقالات در اختیار گروه خبره از متخصصان دندان پزشکی (ترمیمی، پریو، کودکان، درمان ریشه، جامع نگر) و همکاران پژوهشگر و اپیدمیولوژیست در حوزه سلامت دهان و دندان پزشکی بیماران با نیاز ویژه قرار گرفت و پاسخ ها استخراج شد.پاسخ افراد خبره در کنار مستندات به دست آمده به عنوان شواهد مورد تایید گزینش و پس از بررسی و تایید ایشان، وارد راهنمای بالینی شد.نتیجه گیری: ویرایش نخست راهنمای بالینی سالمندان و معلولان می تواند در آموزش دندان پزشکان و ارائه بهتر خدمات سلامت دهان بسیار راهگشا باشد

راهنمای بالینی، سالمندان، معلولان