راحله محمدباقر - دکتری رشته تاریخ و مدرس دانشگاه

امیرالمومنین، امام علی× مدت چهار سال و نه ماه و سه روز خلافت کردند. در این مدت به جز شام و مصر، کلیه سرزمین پهناور اسلامی در اختیار قلمرو حکومت ایشان بود و عمال و استانداران، توسط ایشان تعیین و منصوب می شدند. امام، از همان روزهای اول با مشکلات متعددی روبرو بود و مقاومت در برابر این مشکلات به تدبیر نیاز داشت. ایشان یکی از عوامل سقوط و تباهی هر تشکیلاتی را ضایع کردن اصول اساسی آن می دانستند. بنابراین، از همان ابتدا با به کارگیری اصلاحات و کارکردهای مدیریتی (برنامه ریزی، تصمیم گیری، سازمان دهی، نظارت و هماهنگی و شایسته سالاری) سکان هدایت جامعه را عهده دار شدند. با مراجعه به گفتار امام × و سیره عملی ایشان، اصول و مبانی مدیریت اسلامی کارآمد به دست می آید. این نوشتار، بر آن است که به روش تحلیلی توصیفی، به بررسی الگوی مطلوب مدیریت کشور مبتنی بر عدالت اجتماعی با تکیه برآموزه ها و سیره عملی امیرالمومنین امام علی×، به اجمال بپردازد. و نتیجه می گیرد که با توجه به اهمیت و جایگاه مدیریت در آموزه های دین اسلام، ایشان به عنوان مدیری مدبر و کارآمد در تشکیل نخستین حکومت اسلامی شیعی، موفق به احیای مبانی دینی و تبیین تئوری و مبانی اعتقادی به عنوان یک نظریه علمی و کاربردی در مدیریت و عناصر و ارکان آن شدند.

امام علی×، عدالت اجتماعی، مدیریت علوی، آموزه ها و دستورالعمل ها، سیره عملی، جامعه اسلامی.