علی جمعه حیدری - کارشناسی ارشدروان شناسی ازدانشگاه شاهرود

علیرغم نظر کسانی که غرب و اروپا را، یگانه خواستگاه و حامیان حقوق بشر می دانند، اسلام در پایه گذاری و دفاع از این موضوع، پیشگام بوده و از هرجهت برتری دارد، هم از نظر سبقت زمانی و هم از نظر جامعیت و کمال؛ زیرا در قرونی که دادگاه های تفتیش عقاید در غرب و اروپا، بدون کمترین اهمیت دادن به حق حیات و کرامت انسا ن ها، صدها هزار بلکه میلیون ها انسان را به جرم اظهارعقیده برخلاف کلیسا، به زندگی شان خاتمه می دادند، نهج البلاغه با صریح ترین بیان، از حیات انسان ها حمایت و از انسان به عنوان یک موجود با کرامت یاد کرده، و برای او بهترین نظام حقوقی را پایه ریزی و طراحی نموده است. در این مقاله به استفاده از روش توصیفی - تحلیلی به بررسی گزاره هایی حقوقی نهج البلاغه اقدام می کنیم. یافته های تحقیق نشان می دهد از نظر نهج البلاغه، سخن گفتن از حقوق بشر، بدون شناخت انسان و نیازمندی های او که موضوع این حقوق است، امکان پذیر نیست، بنابراین تنها قانون گذار و نظریه پرداز حقوق بشر کسی می تواند باشد که شناخت کامل از انسان داشته باشد، در این میان نه تنها آموزه های حقوقی نهج البلاغه با دیگر نظام های حقوقی برابری می کند، بلکه از هر نظر برتری دارد، زیرا از نظر سبقت، در زمانی سخن از حقوق بشر گفته است که نه خبری از سازمان ملل متحد بود و نه از اعلامیه جهانی حقوق بشر. هم چنین در قرن هایی که حق حیات، کرامت انسانی و مساوات، بااندک بهانه ای پایمال و قربانی می گردید، نهج البلاغه با بلیغ ترین بیان از آن حمایت کرده است. از نظر اجرا، تمام آموزه های حقوقی در حکومت علوی به اجرا درآمده است. از نظر محتوا و جامعیت، با شناخت موضوع حقوق که انسان باشد صادر و جنبه های جسمی و روحی انسان در آن لحاظ شده است.

امام علی(ع)، نهج البلاغه، حقوق، حقوق بشر، انسان، حیات، کرامت، مساوات.