سیدمحمدجواد سیدشبیری - مدیر گروه رجال پژوهی حوزه علمیه خراسان/انجمن نخبگانی رجال و حدیث حوزه علمیه خراسان
محمد باقر ملکیان - استاد، محقق و پژوهشگر حوزه علمیه قم

فهرست شیخ طوسی یکی از مصادر رجالی است که به صورت کامل نقل شده است. موقعیت علمی شیخ طوسی و جایگاه کتاب فهرست در اعتبار سنجی، باعث شده است نسخه های زیادی از این کتاب رونوشت شود، ولی این نسخه ها دارای اختلاف بوده و اشتباهاتی دارند. از این رو برخی از محققین همچون الویس اسپرنگر، سید محمد صادق بحر العلوم، شیخ جواد قیومی و سید عبد العزیز طباطبایی در صدد بر آمدند تا نسخه ای تصحیح شده از این کتاب ارائه نمایند. در این نوشتار با بررسی فرضیه هایی به منظور دست یافتن به علل کاستی های کتاب فهرست و شناخت عوامل اثرگذار در آن، موفقیت محققین در تصحیح مورد ارزیابی قرار گرفته و بر اساس صحیح ترین و عالمانه ترین تصحیح این کتاب یعنی تصحیح محقق طباطبایی، به پژوهش درباره لغزش های باقی مانده در این تصحیح و اصلاح آنها پرداخته شده است. هر چند شمار این خطاها در مقایسه با حجم کتاب فهرست به واقع ناچیز است، اما همین تعداد هم می تواند در پژوهش های رجالی بسیار اثرگذار باشد. از این رو بر پایه روش استنادی- تحلیلی و با استفاده از کتب رجالی و حدیثی بیست و پنج مورد از این اشتباهات را برشمرده و آنها را تصحیح می کنیم.

شیخ طوسی, تحریر نهایی کتاب فهرست, تصحیح سیدعبدالعزیز طباطبایی, اشتباهات فهرست شیخ, تصحیف در اسانید, تصحیح متون, مصادر رجالی