محسن پرویش - مدرس دانشگاه محقق اردبیلی

از ابتدای آفرینش بشری، بحث و گفتگو از کارآمدترین روشها در بیان آراء و اندیشه ها بوده است. این سیر تکوینی برای انتقال آراء و عقاید ادامه داشت تا اینکه در عصر امام رضا(ع) با توجه به اوضاع سیاسی و فرهنگی و ظهور فرقه ها و مذاهب مختلف، رونق یافت و در این میان مامون با برپایی جلسات بحث و گفتگو بر رونق این گونه محافل افزود. با این توصیفات، با توجه به داده های منابع اسلامی در پی پاسخگویی به این سوال هستیم که با توجه به علل به وجود آمدن فضای باز فرهنگی توسط خلیفه عباسی، امام رضا(ع) چگونه توانست با منطق عقلاتیت در مناظرات طرف مقابل خود را به قبول عقیده درست وا دارد این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی در پی پاسخ بدین پرسش است. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر آن است که به دلیل بها دادن مامون به صاحبان ارباب ادیان و مذاهب و برقراری نهضت ترجمه و قدرت گیری گروههای عقلگرا فرصت مناسبی به وجود آمد تا امام رضا(ع) با تکیه بر علم لدنی خویش، با شاخصه های راهبردی منطق عقلانیت به خوبی افراد مقابل خود را مجاب نموده و آنها را به پذیرش حقیقت وا دارد.

مناظرات, امام رضا علیه السلام, عقلانیت, مامون, مدارا و تسامح دینی