سعید دوازده امامی - هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
آزاده واثقی - دانشجوی کارشناسی ارشد باغبانی دانشگاه زابل

گیاه دان سیاه گیاهی چند منظوره است که در گذشته بعنوان غذای پرنده (bird seed) به کشور ایران وارد شده است اما اخیرا بدلیل ارزش اقتصادی و امکان صادرات آن بشدت مورد توجه زارعین برخی استانها، بویژه استان اصفهان قرار گرفته است. به منظور معرفی و بررسی سازگاری گیاه دان سیاه در شرایط آب و هوایی استان اصفهان در سال 1388 مجموعه آزمایش هایی در آزمایشگاه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان و مزرعه واقع در منطقه دستگرد قداده ( از توابع خمینی شهر) انجام گردید و سه تاریخ کاشت 20 خرداد، 1 و 13 تیرماه مورد مقایسه قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده از مجموع این آزمایشات، بذر این گیاه در دمای متناوب ژرمیناتور 20/15 شرایط نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی در کمتر از یک هفته به میزان 85 درصد و در دمای متناوب محیط آزمایشگاه 38/28 طی یک روز به میزان 100 درصد جوانه زد. درحالت اخیر سرعت جوانه زنی بذر بیش از 100 جوانه در روز بدست آمد. در سه تاریخ کاشت فوق، میانگین ارتفاع گیاه در مرحله گلدهی در مزرعه به ترتیب، 111/7، 96 و 71/7 سانتیمتر و میانگین وزن خشک گیاه در همین مرحله 781/2، 639/6 و390 گرم در متر مربع بدست آمد. با توجه به این داده ها و با توجه به اینکه عملکرد بذر بدست آمده از مزارع تولید انبوه زارعین منطقه طی سالهای گذشته 1000 تا 1200 کیلوگرم در هکتار بوده است که بالاتر از عملکرد بدست آمده در بسیاری از کشورهای تولید کننده این گیاه است. شاید بتوان آنرا به عنوان گیاه روغنی جدید در ایران مورد توجه قرار داد.

دان سیاه، گیاه روغنی جدید، تاریخ کاشت، ارتفاع، وزن خشک