طاهره سادات طباطبایی - استاد یار

تعابیری در آیات قرآن کریم و عهد عتیق یافت می­شود که موهم برتری ذاتی قوم بنی­اسرائیل است. پژوهش حاضر، با روش تحلیلی-تطبیقی این انگاره را با مستنداتی از تفاسیرقرآن و تفاسیر عهد عتیق، مورد بررسی و نقد، قرار گرفته است. مفسران عهد عتیق، در نقد این انگاره، به لغو برتری بنی­اسرائیل پس از گوساله پرستی و درگیری یهود با پیامبران الهی، ناسازگاری آن با عقل، نامعلوم بودن ریشه این اعتقاد، غیرانسانی بودن تعصب برخی متون یهود بر نژادپرستی، اشاره کرده­اند. مفسران قرآن کریم، نیز این انگاره را بر اساس ادله­ای همچون مشروط بودن برتری بنی­اسرائیل به ایمان و پذیرش ولایت آل محمد(ص)، محدودیت زمانی و مکانی این برتری، تعارض آن با آیات خیریت و برتری امت حضرت محمد(ص)، متاخر بودن آیات برتری امت اسلام نسبت به آیات برتری بنی اسرائیل در ترتیب نزول و ضرورت فهم صحیح تفضیل به معنای تخصیص نعمت­های فراوان به این قوم، سرزنش­های مکرر بنی­اسرائیل درآیات قرآن، نقد و رد کرده­اند. بدینسان آیات برگزیدگی و تفضیل قوم بنی اسرائیل، محدود به زمان خاص بوده و تداوم نیافته است.

تفسیر قرآن, مفسران عهدعتیق, بنی اسرائیل, برتری ذاتی, تفضیل