غلامرضا زمانی - عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند
محمدحسین شریعتمداری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه بیرجند
محمد گلباشی - دانشجوی کارشناسی ارشد پردیس ابوریحان دانشگاه تهران

بمنظور ارزیابی تاثیر سطوح مختلف شوری بر روی صفات مرتبط با جوانه زنی چهار رقم آفتابگردان شامل هایسان، مگاسان، اروفلور و آذرگل آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در چهار تکرار در آزمایشگاه تکنولوژی بذر پردیس ابوریحان دانشگاه تهران به اجرا درآمد. تیمارهای مختلف شوری شامل 0(آب مقطر)،0/3-، 0/5-، 1- و1/5- مگاپاسکال بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر شوری در ارقام مورد آزمایش روی اکثر صفات مورد مطالعه کاملا معنی دار بود و کلیه صفات مورد بررسی شامل: درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه، طول گیاهچه، وزن تر ریشه چه، وزن تر ساقه چه، وزن تر گیاهچه، وزن خشک ریشه چه، وزن خشک ساقه چه، وزن خشک گیاهچه و بنیه بذر با افزایش شوری در تمام ارقام کاهش یافت. شوری روی نسبت طول ریشه چه به ساقه در ارقام مورد آزمایش اثر معنی داری نداشت. براساس نتایج آزمایش، سرعت جوانه زنی حساس تر از درصد جوانه زنی بود چراکه با افزایش فشار اسمزی، سرعت جوانه زنی از 55/88 در شاهد به 39/64 در پتانسیل 1/5- کاهش یافت. تحت شرایط تنش رقم اروفلور دارای طول ریشه چه و طول گیاهچه بلندتری بوده و نسبت به سایر ارقام از بنیه بذر بالاتری برخوردار بود. رقم هایسان دارای بالاترین وزن تر و خشک گیاهچه بود. نتایج این تحقیق نشان داد که رقم آذرگل در تنش شوری در دو صفت درصد و سرعت جوانه زنی از سه رقم دیگر برتر بود.

آفتابگردان، تنش شوری، جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، گیاهچه