سمانه نورانی آزاد - استادیار، گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
عرفانه راسخ جهرمی - مربی، گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

هدف محوری این پژوهش ارزیابی ناپارامتریک بهره­وری و کارایی در شرکت­های حمل­و نقل هوایی کشور می­باشد. بدین منظور از داده­های 12 شرکت فعال در بخش حمل­و نقل هوایی- مسافربری کشور طی سال­های 95- 1390 و روش تحلیل پوشش داده­ها(DEA) بهره­برداری شده است. یافته­های این مطالعه گویای آن است که میانگین کارایی تکنولوژیکی تولید، تغییرات کارایی مقیاس و تغییرات کارایی فنی خالص به ترتیب  طی دوره مطالعه 08/0، 06/0 و 02/0 درصد افزایش داشته­اند. درحالی­که میزان پیشرفت فنی با کاهش 4/5 درصدی خود منجر به کاهش 3/4 رشد بهره­وری شده و این انحراف نتایج ناشی از آن است که بخشی از کاهش بهره­وری از سه کانال­ دیگر جبران شده است. علاوه بر این میانگین کارایی مدیریتی در بخش حمل­و نقل هوایی برابر 986/0 بوده است که به میزان 4/1 درصد کمتر از سطح بهینه است. همچنین نتایج تحقیق گویای سیر نزولی شاخص بهره­وری در تعدادی از شرکت­های حمل­ونقل هوایی است که این امر ناشی از تغییرات تکنولوژیکی و تغییرات کارایی مدیریتی بوده البته کارایی مدیریتی نقش کمتری دارد.

بهره وری, کارایی مقیاس, نرخ رشد پیشرفت فنی, تغییرات کارایی فنی, کارایی مدیریتی