مروری بر اثر تشکل های آب بران بر توسعه کشاورزی پایدار با رویکرد مدیریت مشارکتی منابع آب

تداوم حیات انسانی وابسته به امنیت غذایی جامعه است. برداشت بیرویه از منابع آب در کنار تغییر اقلیم، سبب ایجاد بحران آب در کشور شده است. با توجه به درصد بالای تخصیص منابع آب به کشاورزی در مقابل حقابه زیست محیطی، شرب، و صنعت، برون رفت از این معضل نیازمند ایجاد پایداری در منابع طبیعی پایه آب و خاک است. تشکل های آب بران با استفاده از سرمایه های اجتماعی و انسانی و بهره گیری از مفهوم مشارکت، در صدد تحقق پایداری در کشاورزی، به عنوان هدف مشترک بهره برداران و دولت هستند. پایداری کشاورزی نیازمند ایجاد چارچوب توسعه پایدار شامل پایداری سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در بخش کشاورزی میباشد. این سازمان های مردم نهاد، زمینه ساز مشارکت فعال و آگاهانه کشاورزان در مدیریت منابع آب است تا با اتکا بر دانش و توانایی زارعان و افراد مولد، کشاورزی را به پایداری برسانند و در واقع عاملین محلی ایجاد زمینه های توسعه پایدار کشاورزی در تفکر ملی و جهانی هستند. با توجه به تفاوت-های بوم شناختی و اکوسیستم هر منطقه، میبایست یک سیستم مدیریت پویای تلفیقی برای هر منطقه به طور جداگانه ایجاد شود که مبتنی بر نظام های مدیریتی فرعی تر باشد. پایداری کشاورزی نیازمند اقدام جمعی و مدیریت مشارکتی است و نیاز است این یکپارچگی در سطوح بالاتر با پذیرش مسئولیت سیاسی و حکمرانی مطلوب رخ دهد. در این مقاله، اثرات تشکل های آببران بر پایداری کشاورزی در سه سطح واحد بهره برداری، شبکه آبیاری و سطح ملی با توجه به چارچوب توسعه پایدار بررسی شده است. مشخص میشود با توجه به عملکرد منطقه ای و ظرفیت نظارتی، علمی و اجرایی این تشکلها، بسترساز تجمیع اراضی کشاورزی، کاهش تضاد منافع و مناقشات آبی، مدیریت مشارکتی بهره برداران، توزیع عادلانه آب، توسعه و رونق جوامع روستایی و کشاورزان، پذیرش تکنولوژیهای نوین تولید محصولات کشاورزی، اعتمادسازی میان کشاورزان و نهادهای دولتی، انتقال مدیریت شبکه های آبیاری و زهکشی به بخش خصوصی و دستیابی به اهداف اصل 44 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است.

Keywords:

توسعه , توزیع عادلانه , مدیریت مشارکتی , سازمانهای مردم نهاد , تشکل های آب بران , کشاورزی پایدار