جاسب نیکفر - استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه یاسوج
ساسان زمانی دادانه - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه یاسوج

با برتی ایدئولوژی اسلامی انقلابیون ایران و سرنگونی حکومت ستم شاهی در سال (1357) هجری خورشیدی که شکل گیری نظام جمهوری اسلامی ایران را به دنبال داشت، تغییرات عمده ای در روابط کشورهای منطقه و جهان به وقوع پیوست. رژیم سیاسی ایران که بر پایه اصول اسلامی، مردمی بودن و اصل ولایت فقیه پا به جهان گشود، ماهیت مکتب های فکری حاکم آن روزگار را به چالش کشید، به دنبال آن کشورهای حامی مکتب لیبرالیسم که بر منفعت گرائی و سودگرائی متکی بودند با همه ابزارهائی که در اختیار داشتند، تلاش نمودند تا این مکتب فکری جذاب و حقیقی را متوقف بنمایند، یکی از این ابزارها مبحث تحریم ها و تحت فشار قرار دادن ایران در همه زمینه ها از پیدایش این رژیم، تا به امروز بوده و است. تحریم ها شامل یک سلسله اقدامات پیچیده ای می باشد که علیه یک کشور، سازمان، رد و ... اعمال می گردد. تا بدین وسیله طرف مقابله در راستای اهداف کشورهای تحریم کننده حرکت کند. در پژوهش پیش رو ابعاد مثبت و منفی تحریم های جهانی علیه ایران در راستای نظریه ابداعی درک متقابل و نظریه سودگرائی بررسی شده است. روش مورد استفاده این مقاله، توصیفی- تحلیلی می باشد، فرضیه مقاله نیز می گوید عوامل تحریم کننده ایران بر پایه نگرش منفعت گرائی، بیشتر بر راهبرد تحریم ها عمل می کنند، این در حالی است که کشور ایران در پرتو نظریه درک متقابل بیشتر بر راهبرد و بازی برد- برد و آنچه که برای دیگری نمی پسندی برای خود نپسند، عمل می کند که به نظر می رسد رفتار ایران در این زمینه عادلانه و بر پایه اصول اسلامی و انسانیت است، اما رفتار سیاسی کشورهای تحریم کننده بدور از عدالت و نابرابری می باشد. این تحقیق به بررسی این سوال مهم می پردازد که در مباحث مربوط، به تحریم ها در پرتو نظریه ابداعی درک متقابل و سودگرائی، تا چه میزان تحریم ها آثار مثبت و منفی برای ایران به دنبال داشته است بر اساس یافته های این تحقیق تحریم ها ابعاد منفی زیادی برای ایران و حتی برای عوامل تحریم کننده به دنبال داشته، این در حالی است که ابعاد مثبت تحریم ها آن چنان چشمگیر نبوده، اما نمی توان از این ابعاد هم چشم پوشی کرد، بر اساس یافته ها و راهکارهای این پژوهش، اگر کشورهای تحریم کننده تغییر راهبرد داده و از مسیر منفعت طلبی مطلق به سمت راهبرد کشور ایران یا همان (نظریه درک متقابل یکدیگر) گام بردارند، مسئله تحریم ها کم رنگ و یا حذف شده و همه بازیگران عرصه بین الملل در پرتو نظریه درک متقابل، با بازی برد- برد به رضایت همگانی و کلی دست خواهند یافت و بازی ناعادلانه برد- باخت به تاریخ خواهد پیوست، که در ادامه این پژوهش به همه این مباحث به طور مفصل اشاره خواهیم کرد.

تحریم، ایران، درک متقابل، سودگرائی، ابعاد مثبت و منفی