علیرضا سمیعی اصفهان - دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه یاسوج
سیدسامر پوردانش - دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی تهران

ایران به واسطه مشکلات ساختاری اقتصادی طی دهه های گذشته همواره از وضعیت نامناسبی برخوردار بوده است که سبب شده پایداری خود را در مقابل شوک های داخلی و خارجی از دست بدهد و آسیب پذیر و شکننده شود. تحریم کنندگان با تمرکز بر کانال های آسیب پذیری اقتصاد کشور به ویژه مجرای درآمدهای نفتی به عنوان تامین کننده اصلی بودجه دولت در راستای مختلف کردن توازن اقتصادی کشور گام برداشته اند و منجر به کاهش صادرات نفت و در پی آن کاهش درآمدهای ارزی شدند. در چنین شرایطی، وابستگی به درآمدهای نفتی؛ تنش در بازار ارز ناشی از کمبود عرضه ارز، گسترش فساد و رانت جویی، فشارهای فزاینده به بخش های مولد و بزرگ شدن بخش های غیر مولد و بدتر شدن شاخص رفاه را در پی داشته به طوری که اقتصاد ایران توان تاب آوری در مقابل بحران های اقتصادی را از دست بداده است. بر این پایه، هدف اصلی پژوهش پیش رو بررسی تاثیر تحریم های اقتصادی بین المللی بر ساختار اقتصاد ایران است. پرسشی که در این زمینه مطرح می گردد این است که تحریم ها چه فرصت ها و تهدیداتی را پیش روی اقتصاد ایران قرار داده است فرضیه مورد آزمون پژوهش این است که بین اقتصاد نفتی و بحران های اقتصادی در ایران رابطه معناداری وجود دارد. با این حال، تحریم های بین المللی در کنار تهدیداتی که برای اقتصاد نفتی ایران داشته، فرصت هایی را نیز پیش روی ساختار اقتصاد نفتی ایران قرار داده است به نحوی که با تدوین یک برنامه عملیاتی و جامع متکی بر ظرفیت های اقتصاد بومی غیر نفتی می توان از وابستگی به درآمدهای نفتی کاست و درنتیجه بر بحران های اقتصادی و سیاسی غلبه نمود.

تحریم های بین المللی، اقتصاد ایران، اقتصاد نفتی، اقتصاد بدون نفت، فرصت ها و تهدیدات