لیلا باباخانی لشکان - دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی واحد علوم وتحقیقات تهران
صادق خسرو - دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی واحد علوم وتحقیقات تهران

خلیج عدن یکی از شش بازوی استراتژیک دریایی اقیانوس هندمی باشد. اهمیت این منطقه از آنجا بیشتر روشن می شود که بدانیم خلیج عدن یکی از آبراه های مهمی است که حجم زیادی از تجارت جهانی از آن عبور می کند. این خلیج ، دو آبراه استراتژیک دریای سرخ وخلیج فارس را بهم پیوند می دهد که هردو در نظریه های ژئوپولیتیکی بخشی از هلال حاشیه ای محسوب می شوند. برخی نظریه پردازان مانند آلفرد تایر ماهان کنترل بر دریاها را شرط اصلی برای تبدیل شدن به یک قدرت جهانی دانسته اند.به نظر این اندیشمند، در نزاع بین قدرت ها، نیروهایی که در موقعیت دریایی برتری قرار دارند از امکانات بیشتری برای در دست گرفتن ابتکار عمل بر خوردار هستند ازجمله این مکان ها شمال اقیانوس هند و نواحی غربی آنیعنی، دریای عمان، خلیج فارس، خلیج عدن و دریای سرخ به دلیل جایگاه سوق الجیشی که دارا بوده و در حد فاصل راه های مواصلاتی غرب و شرق قرار دارد همواره مورد توجه قدرت های بزرگ بوده است.انتقال حدود 12 میلیون بشکه نفت خام کشورهای اوپک و غیر اوپک از مسیر تنگه بابالمندب و سواحل کشور سومالی به طرف قاره اروپا و آمریکا، تردد بیش از 40 درصد صادرات گاز مایع (LNG) قاره آسیا و همچنین تردد سالانه بیش از 65 هزار کشتی که عمدتا حامل کالاهای صادراتی و وارداتی هستند از مسیر مذکور، مهم ترین دلایل اهمیت امن بودن تنگه راهبردی بابالمندب است .این مقاله باروش توصیفی وتحلیلی بدنبال پاسخ به سئوال: نقش ایران در ایجادوحفظ امنیت منطقه ای بویژه دریای سرخ وخلیج عدن چیست می باشد.تا مدتی قبل خلیج عدن وتنگه باب المندب را آبراه صلح می نامیدند ولی از آغاز سال 94 شمسی دیگردر منطقه فوق آرامش حاکم نیست باجنگ نابرابر رژیم سعودی وهمپیمانان منطقه ای وفرامنطقه اش با یمن شاهد ناامنی شدیدی در خلیج عدن وتنگه باب المندب هستیم.خلیج فارس امکان تبدیل شدن ایرانبه یک قدرت دریاییرافراهم نمیکند . بر خلاف باور رایج، ایران دفاع از منافع خود را نه در آبهای خلیج فارس و دریای عمانبلکه این دفاع از خلیج عدن و تنگه باب المندب شروع خواهد شد و این نقطه قوت نظامی و راهبردیبرای ایران به شمار می رود .کشوری که بیشتر به دریا تسلط دارد به همان اندازه دارای قدرت است. امروزه جمهوری اسلامی ایران با فرمان فرماندهی معظم کل قوامدظله العالی افق نگاه خانگی که همان خلیج فارس و دریای عمان می باشد،را به دور دست برده که این نشان دهنده حضور جمهوری اسلامی ایران در ایفای نقش منطقه ای وحتی بین المللی است.

خلیج عدن ، امنیت منطقه ای ، نیروی دریایی، نظم نوین جهانی