تحلیل گفتمان در شعر عربی و متون ادب فارسی

تحلیل گفتمان رویکردی میان رشته ای است که به مطالعه ساختار متون می پردازد و برای آنکه چگونگی تکوین معنا را توضیح دهد، ویژگی های زبانی، اجتماعی و فرهنگی متون را مورد بررسی قرار می دهد. متون ادبی برساخته های فرهنگی و اجتماعی ملت در طول حیات تاریخی آن به ها شمار می روند. بسیاری از واقعیات اجتماعی و فرهنگی سده های گذشته که امروز با دگرگشت های جامعه تغییر کرده و تحول یافته اند. موضوع شعر معاصر عربی یکی از اساسی ترین مسائلی است که می توان در عربی به آن پرداخت و همچنین در این رابطه مسئله مهمی که جای بحث دارد مسئله تحلیل گفتمان است. پرداختن به این موضوع می تواند راهبرد های آموزشی غیر قابل وصفی را در اختیار پژوهشگران قرار دهد. در رشته عربی فاکتور ها و محور های پژوهشی بی شماری وجود دارد که پرداختن به هر کدام از آن موارد می تواند یک سری از مشکلات اساسی را از نظام آموزشی و پرورشی کشور ما برطرف نموده و مرتفع سازد. چرا که متاسفانه در کشور ما از کمبود منابع مطالعاتی رنج می بریم و خصوصا در عربی هنوز خیلی مانده است که به نقطه قابل اعتماد و امیدوار کننده ای برسیم. بنابراین نیاز است که در این رابطه در رشته عربی تحقیقات و پژوهش های قابل قبولی صورت گیرد.البته تحلیل گفتمان در حوزه ادبیات بیشتر با مباحث زبان شناسی و معناشناسی در ارتباط است. در دهه هشتاد، نویسندگان علاوه برپرداختن به مباحث نظری تحلیل گفتمان به تحلیل گفتمانی متون ادبی نیز توجه نشان دادند و مقالاتی نیز در این زمینه نوشته شد. به طور کلی از سه رویکرد در تحلیل گفتمان میتوان سخن گفت: تحلیل گفتمان ساختگرا که برای تحلیل زبان در سطحی بالاتر از سطح جمله به کارگرفته می شود؛ تحلیل گفتمان نقش گرا که اولویت را به بافت کاربرد زبان می دهد؛ و تحلیل گفتمانانتقادی که بافت های وسیع تر اجتماعی، قدرت و ایدئولوژی را نیز در تحلیل به کار می گیرد.

Keywords:

تحلیل گفتمان , متون فارسی , شعر عربی.