فرهاد میثمی - کارشناس ناظر ، شرکت آب و فاضلاب مشهد،
سیدمحمد تفضلی - مدیریت بهره برداری فاضلاب ، شرکت آب و فاضلاب مشهد،
حسین اسماعیلیان - مدیر عامل ، شرکت آب و فاضلاب مشهد،

سپتاژ ماده ای مایع یا جامد بوده که از مخازن سپتیک یا چاه فاضلاب یا خروجی یک سیستم تصفیه مقدماتی خارج شده باشد. نحوه دفع و خنثی سازی سپتاژکه در ایران با عنوان فاضلاب تانکری نیز معروف است، از دیرباز به عنوان یکی از دغدغه های زیست محیطی کشور به شمار میرود. اهمیت این موضوع در مشهد منتج به احداث اولین واحد تصفیه مستقل سپتاژ در کشور شده است. در این مقاله به ارائه راهکارها و تجربیات دفع و تصفیه بهداشتی سپتاژ با تکیه بر طرح سپتاژ مشهد پرداخته شده است. برای این منظور ابتدا نحوه استخراج مبانی کمی و تخمین حجم کل فاضلاب تانکری شهر مورد اشاره قرار گرفته است؛ سپس نحوه دستیابی به مبانی کیفی و آزمایشات مورد نیاز و نتایج حاصله برای سپتاژ مشهد ارائه شده است. نشان داده شده است که سپتاژ دارای بار آلی و غیر آلی بسیار بالایی بوده که فرآیند تصفیه آن را از فرآیندهای متعارف تصفیه فاضلاب شهری متفاوت خواهد کرد. سپس براساس نتایج آزمایشات، طرح پیشنهادی تصفیه خانه سپتاژ و واحدهای مربوطه ارائه شده است. در ادامه نکات و تجربیات مورد نیاز در تصفیه و دفع بهداشتی و نحوه بازیافت پساب تولید شده اشاره شده است. در جمع بندی مسئله دفع سپتاژ را چند بعدی مطرح کرده و حل آن را با مشارکت نهادهای مختلف و تقسیم وظایف ممکن دیده است. این اجماع بین نهادهای منتج به ارائه برنامه جامع برداشت، حمل و دفع ایمن سپتاژ در مشهد شده است.

سپتاژ، فاضلاب تانکری، دفع بهداشتی، تصفیه مستقل، شهر مشهد