قاسم فتاح اهر - دپارتمان علوم انسانی، دانشکده فنی و حرفه ای پسران شماره یک تبریز، دانشگاه فنی و حرفه ای استان آذربایجانشرقی، ایران
محمدرضا ابراهیمی - دپارتمان ساختمان و معماری، دانشکده فنی و حرفه ای پسران شماره یک تبریز، دانشگاه فنی و حرفه ای استان آذربایجانشرقی، ایران
علی عزیزی - دپارتمان ساختمان و معماری، دانشکده فنی و حرفه ای پسران شماره یک تبریز، دانشگاه فنی و حرفه ای استان آذربایجانشرقی، ایران

از مهمترین شاخصه های هنر اسلامی، معماری اسلامی است که با تاثر از جهانبینی اسلامی، توانایی جلوه دهی عرفان وتصوف را به نحو عالی داشته است. در این میان یکی از این ساختارهای هویت بخش در حوزه معماری اسلامی، ارسن مجموعه شیخ شهاب الدین اهری در شهر اهر است؛ مجموعهای از دوران شکوفایی عرفان و تصوف در منطقه آذربایجان در قرون هفتم تا یازدهم ه. ق. این مجموعه تاریخی علیرغم بهره مندی از آرایه ها و تزیینات بیبدیل در حوزه معماری اسلامی با مفاهیم عمیق عرفانی تاکنون از بررسی های کافی در زمینه شناخت کیفیات معماری و تجسد مضامین عرفانی - آرایگانش، بی نصیب بوده است. بر این اساس، پژوهش پیشرو با روش توصیفی تحلیلی و بر پایه گردآوری اطلاعات - مبتنی بر بررسیهای میدانی و کتابخانه ای، کیفیت آرایگان معماری مجموعه شیخ شهاب را در ارتباط با طریقت عرفان و تطبیق آن با سلسله مراتب شکل گیری ارسن، بررسی نموده است. به عبارت دقیق تر، این پژوهش درصدد آن است با دقت در محتوای کالبدی اثر و بازخوانی مضامین و آرایگان معمارانه آن، ترابط و تلازم میان کیفیات تزیینات مجموعه با سرچشمه تفکرات عرفانی آن را بررسی نماید. با بررسیهای انجام شده نتیجه میشود، مجموعه شیخ شهاب الدین اهری و آرایگان معماری وابسته آن متاثر از شرایط فرهنگی و اجتماعی همعصر خود، تجسد عینی تفکرات عرفانی آیین متصوفه از قرن هفتم تا قرن یازدهم ه. ق میباشد

هنر اسلامی، عرفان، تصوف، مجموعه شیخ شهابالدین اهری، مجموعه معماری