احمد دانایی نیا - استادیار دانشکده معماری و هنر، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.
مهرناز توتونچی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

گسترش ارزشهای اخلاقی با ظرفیتهای درونی و بیرونی هنر و معماری میتواند نقطهای برای آغاز رشد اخلاقیات در انسان باشد. اخلاق با ورود به فضاهای معماری و در صورتی که اخلاق عملی را در درون کاربران فضا تقویت کند، میتواند نقش عنصری معنایی را در ایجاد فضایی معناگرا داشته باشد. این معنا =) اخلاق) برای ملموس شدن و تجلی به ساختاری نیاز دارد. هندسه، یعنی کالبد و ساختار فیزیکی در معماری، میتواند این بار مفهومی را در خود جای دهد و پیوندی میان اخلاق و فضای معماری برقرار سازد. پرسش اصلی پژوهش این است که هندسه و اخلاق چگونه پیوند میخورد تا رفتاری اخلاقی در انسان بسازد.روش پژوهش کیفی است. محوریت پژوهش بر چگونگی شکل گیری اخلاق در فعل رفتاری انسان واقع است. نخست به بررسی ماهیت انسان با تحقیق پیرامون شناخت و توصیف رفتار انسان پرداخته شده و مبدا شکلگیری خصلتها در انسان مورد مطالعه قرار گرفته و ساحتهای تاثیرپذیر شناسایی شده است. آنگاه این ساحتها در شکل گیری اخلاق عملی در مراحل تکون رفتار اخلاقی تحلیل شده است. الگوی هندسه اخلاق ساز و نیز سازماندهی فضایی- هندسی اخلا ق محور با ترتیب: هندسه قلب، هندسه عقل، هندسه حواس پنجگانه، تکرار واحدهای هندسه و تکرار الگو، یافته های این پژوهش را تشکیل میدهد. مصداقی فضایی- هندسی از این روند در معماری زورخانه به بحث گذاشته شده است. درنهایت بحث، هندسه و موضوع اخلاق در ساختن رفتار اخلاقی، در نقطه مشترک تاثیرپذیری سه کارکرد نفس و تاثیرگذاری هندسه بر آنها پیوند میخورد و الگویی معماری برای سازماندهی فضایی- هندسی به وجود میآورد.

تکون رفتار اخلاقی، هندسه، اخلاق، معماری.