کانی شناسی، زمین شیمی و نحوه تشکیل کانسار اسکارن آهن گوزل دره، جنوب شرق زنجان

کانسار آهن گوزل دره در 44 کیلومتری جنوبشرق زنجان، در پهنه البرز غربی- آذربایجان قرار دارد. نفوذ توده گرانیتویید گوزلدره به درون سنگهای کربناتی منطقه مورد بررسی، موجب دگرگونی مجاورتی، تشکیل اسکارن و کانیسازی آهن همراه آن شده است. گرانیتویید گوزلدره شامل گرانیت، گرانودیوریت و کوارتز مونزونیت و از نوع I است. این گرانیتویید در محیط زمینساختی کمان آتشفشانی و حاشیه فعال قارهای تشکیل شده است و در محدوده سنگهای کالک آلکالن پتاسیم بالا و دسته شوشونیتی قرار میگیرد. کانی سازی آهن اغلب به شکل توده های نامنظم، عدسی و رگهای با خلوص زیاد یافت میشود. مگنتیت فراوان ترین کانه سازنده کانسار است و هماتیت، پیریت و کالکوپیریت کانیهای فرعی هستند. با توجه به ویژگیهای سنگشناختی، کانیشناختی و زمینشیمیایی، کانسار اسکارن آهن گوزلدره در سه مرحله تشکیلشده است: -1 جایگیری توده گرانیتویید گوزلدره و دگرگونی همبری سنگهای میزبان کربناتی و تشکیل مرمر با بافت گرانوبلاستیک و کانیهای سیلیکات کلسیم (-منیزیم) بدون آب، -2 متاسوماتیسم و جانشینی که در ادامه مرحله قبلی رخداده و با کانیسازی جزیی مگنتیت در زون پیشرونده اسکارن همراه است و -3 سردشدن توده گرانیتویید گوزلدره و سامانه گرمابی-ماگمایی وابسته به آن که با تشکیل کانیهای اپیدوت، ترمولیت (-اکتینولیت)، سرپانتین، تالک، کلریت، کلسیت و کوارتز در زون پسرونده اسکارنی همراه بوده و مسیول کانیسازی اصلی آهن است. عملکرد فرایندهای سوپرژن و هوازدگی بر روی سامانه بالا موجب تشکیل کانیهای هماتیت، گوتیت، لیمونیت، مالاکیت و آزوریت شده و کانیها و بافتهای اولیه از پیش موجود را متلاشی کرده است.

Keywords:

اسکارن آهن , کانیشناسی , زمین شیمی , گوزلدره , زنجان