علی همتی - گروه زمین شناسی ، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
محمد غفوری - گروه زمین شناسی ، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
حسن مومیوند - گروه مهندسی معدن، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
غلامرضا لشکری پور - گروه زمین شناسی ، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

مشخصات پتروگرافیکی همچون بافت، کانیشناسی و ریزساختار، اثری بنیادی بر ویژگیهای فیزیکی و کیفی مصالح دارد. بسیاری از معیارهای طبقه بندی بنیادی یا انتخاب کیفی مصالح برای کاربردهای صنعتی بر مبنای ویژگیهای بافتی-کانی شناسی و شیمیایی تعیین میشوند. آگاهی از اهمیت و درک ارتباط متقابل انواع مولفه های بافتی، کانی شناسی و شیمی بلورها میتواند در پیشگویی رفتارهای کمی و کیفی مصالح موثر واقع شود. در این پژوهش، پتروگرافیکی بافتی 15 نوع سنگ آذرین متبلور با تنوع گسترده بافتی-کانی شناسی به روش آنالیز تصویری مقاطع میکروسکوپی کمینه سازی و بانک دادهای مشتمل بر مشخصات بافتی-کانی شناسی حدود 18000 کانی ایجادشد. همزمان نقشه توزیع کانیشناسی تهیه و در کنار پتروگرافی توصیفی برای تحلیل روابط بافتی-کانی شناسی به کار گرفته شد. میانگین حسابی مولفه های طبقهبندی شده اندازهسنجی، شکلسنجی و ارتباط بین دانه ای در سطوح مختلف دانهای و فازی (کانی شناسی) تعیین و ارتباط بین مولفه های بافتی با کانیشناسی و شیمی بلورها و نیز ارتباط بینابینی بین انواع مولفه های بافتی با تحلیلهای رگرسیونی خطی مورد ارزیابی قرارگرفت. نتایج پژوهش نشانداد اندازه (در اقسام مختلف طول، مساحت و محیط) مهمترین مولفه بافتی سنگهای متبلور است که با ویژگیهای بافتی و ماهیتی (کانیشناسی و شیمی) بلورها در ارتباط است. به علاوه بررسی توزیع آماری ویژگیهای بافتی بلورها نشان داد به دلیل توزیع نامتقارن و غیرنرمال توزیع اندازه بلورها، برآورد اندازه متوسط به روش میانگین حسابی اغلب با خطای غیرقابلاجتناب تمایل بهریزدانه همراه است؛ درحالیکه ویژگیهای بافتی و کیفی سنگها با فراوانی محتوای حجمی دانه درشت و دانه متوسط کنترل میشود. برای تعدیل این خطا، قطر میانگین مساحت-موزون مستخرج از منحنیهای توزیع تجمعی برای تعیین میانگین اندازه دانه (بلورها) مصالح متبلور به ویژه با تنوع گسترده در اندازه دانه پیشنهاد شد.

کمینه سازی بافتی، آنالیز تصویری، قطر میانگین مساحت-موزون، سنگهای آذرین متبلور، معادن گرانیت شمال غرب ایران