سولماز اخطاری - گروه زیست شناسی گیاهی، دانشکده علوم طبیعی،
جعفر رازقی - گروه زیست شناسی گیاهی، دانشکده علوم طبیعی،
کریم حسن پور - گروه ژنتیک و اصلاح نژاد دام، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران
آرش کیانیان مومنی - گروه زیست شناسی سلولی و تکوینی گیاهی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه بیله فلد، آلمان
علی موافقی - گروه زیست شناسی گیاهی، دانشکده علوم طبیعی،

نور مهمترین منبع انرژی برای موجودات فتوسنتزی است. پروتیینهای گیرنده نور قادرند تا طول موجهای خاصی از نور را دریافت کرده و مسیر انتقال سیگنال را آغاز نمایند. Volvox carteri جلبک سبز پرسلولی ساده با داشتن ویژگیهای منحصربه فرد خود، به عنوان مدل یوکاریوتی کمتر تکامل یافته برای مطالعه تکامل و توسعه گیرنده های نوری بسیار مناسب است. در پژوهش حاضر، اثر تابش UV-B (0.056 mw.cm-2) بر بیان 13 ژن گیرنده نوری با استفاده از داده های RNA-Seq مورد بررسی قرارگرفت. این گیرنده ها برای نظارت بر نور و سازگاری فعالیتهای فیزیولوژیکی جلبک با تغییرات محیطی مورد نیاز هستند. بر اساس نتایج بدست آمده، در شدت پایین اشعه ماوراء بنفش، بیان ژنهای گیرنده نوری در سلولهای جنسی و غیرجنسی، در مقایسه با گروه های کنترل، معنیدار نشد. با این حال، مقایسه بیان این ژنها در این دو نوع سلول نشان داد که گیرنده های نوری Phot، CRYp، ChR1-2، HKR1-4 و VOP (VR1) الگوی بیان ویژه نوع سلول را نمایش میدهند. در حالیکه بیان گیرنده های نوری UVR8، CRYd1-2 و CRYa در هر دو نوع سلول مشابه بود. به نظر میرسد که به علت تجمع غالب رونوشت ژنهای هدف مسیر پاسخگو به UV-B در سلولهای غیرجنسی، احتمال دارد که UV-B به طور غیرمستقیم رونویسی ژن را در این موجود تحت تاثیر قراردادهباشد. الگوی پروفایل ترنسکریپتوم میان این دو نوع سلول که هم در مورد گیرنده های نوری و هم در بررسی ژنهای هدف مسیر پاسخگو به UV-B مشاهده شد؛ ماهیت متفاوت و تمایزیابی سلولی را در این جلبک نشان داد.

گیرنده های نوری،Volvox carteri،اشعه UV-B ،RNA-Seq