شلاله مصلحی - استادیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

نماتدهای انگل گیاهی جزو پاتوژنهایی محسوب می شوند که خسارت اقتصادی فراوانی به محصولات کشاورزی وارد میکنند. استفاده از ارقام مقاوم، تناوب زراعی، کنترل شیمیایی، موجودات آنتاگونیست و کنترل زیستی از اصلیترین روشهای کنترل نماتدها هستند. ژنهای طبیعی مقاومت به نماتدها در ژنوم گونه های گیاهی و امکان انتقال این ژنها به ارقام زراعی که فاقد چنین مقاومتی هستند بسیار حایز اهمیت است. زیستفناوری از طریق انتخاب بر پایه نشانگرها میتواند در ردیابی بهترین ژنهای مقاومت به نماتدها و ارایه اطلاعات مفید مربوط به آنها از لحاظ پتانسیل کاربرد برای مهندسی ژنتیک گیاهان نقش داشته باشد. بنابراین پیشرفتهای اخیر، سبب بهره برداری از جنبه های اختصاصی برهمکنشهای نماتد-میزبان برای طراحی راهکارهای کنترلی شدهاند تا از این طریق گیاهان را قادر به جلوگیری از حمله و حرکت نماتدها در داخل بافتها، تولیدمثل و رشد و تمایز موفقیت آمیز آنها سازد. بهرهگیری از RNAi، ایجاد نماتدکشهای شیمیایی جدید مبتنی بر زیستفناوری و برخی راهکارهای جدید دیگر، از روشهای نوین کنترل نماتدها هستند. ژنها و صفات مقاومتی جدید بهتر است به ژنوتیپهایی اضافه گردد که از قبل مقاومت طبیعی خوبی دارا هستند تا از این طریق تاثیر و ماندگاری مقاومت در آنها بیشتر شود. از طرفی به لحاظ تاثیر غالب نماتدها از طریق خاک بهتر است بیان ژنهای مقاومت جدید محدود به ریشه باشد تا توده پروتیینی بخشهای هوایی قابل برداشت گیاه همانند گیاهان معمولی باشند.

بیمارگر،تراریخته، کنترل تلفیقی، کنترل زیستی، مقاومت