حسن مکاریان - دانشیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود
حسن شجاعی - دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان
علی دماوندی - مربی آموزشی و عضو هییت علمی دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان
عباس نصیری دهسرخی - دانشجوی کارشناسی ارشد اگرواکولوژی دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود
احمد اخیانی - استادیار خاکشناسی )تغذیه گیاهان(، مرکز تحقیقات کشاورزی سمنان شاهرود

به منظور بررسی اثرات محلولپاشی عنصر روی بر رشد و عملکرد ماش تحت تاثیر تنش آب، آزمایشی بهصورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی شاهرود در سال زراعی -91 1390 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش کم آبی در دو سطح: یک نوبت قطع آبیاری در مرحله50درصد گلدهی، یک نوبت قطع آبیاری در مرحله50درصد غلافدهی و شاهد (آبیاری کامل)، بهعنوان کرت اصلی و تیمارهای محلولپاشی عنصر روی در کرتهای فرعی در چهار سطح پنج و 10گرم در لیتر نانو اکسید روی (Nano-ZnO) و پنج و 10گرم در لیتر اکسید روی (Zno) و شاهد (بدون محلولپاشی) بودند. نتایج نشان داد محلولپاشی عنصر روی به شکلهای معمولی و نانو، ارتفاع گیاه، محتوای پرولین و عملکرد بیولوژیک و دانه را در حالت تنش خشکی و عدم تنش خشکی بهطور معنیداری افزایش داد. بیشترین تاثیر عنصر روی بر گیاه بهترتیب مربوط به کاربرد 10گرم نانواکسید روی، 10گرم اکسیدروی، پنج گرم نانو اکسید روی و پنج گرم اکسید روی بود. محلولپاشی با 10گرم نانو ذرات اکسید روی در شرایط عدم تنش، تنش در گلدهی و غلاف دهی به ترتیب باعث افزایش 6/6 ، 3/6 و 5/4درصدی عملکرد نسبت به عدم کاربرد آن گردید. بر اساس نتایج این پژوهش، محلولپاشی عنصر روی بهصورت نانو ذرات نسبت به اکسید روی معمولی تاثیر بیشتری بر کاهش اثرات تنش خشکی در گیاه ماش نشان داد.

تنش کم آبی، عملکرد دانه، محتوای پرولین