راهله احمدپور - عضو هییت علمی گروه زیست شناسی )مربی(، دانشکده علوم، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء،
نظام آرمند - عضو هییت علمی )استادیار( گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء،
سعیدرضا حسین زاده - دانش آموخته دکتری گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران،
گرشاسب ریگی - عضو هییت علمی گروه ژنتیک، دانشکده علوم پایه، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران،

کودهای آلی نظیر کمپوست میتواند نقش مهمی در رشد و تغذیه گیاهان ایفا کند و به نظر میرسد استفاده از این کود میتواند اثرات منفی ناشی از تنشهای محیطی را کاهش دهد. در این راستا، به منظور بررسی اثر کود کمپوست بر خصوصیات فیزیولوژیکی، فتوسنتزی، فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان، محتوای پرولین و پروتیین محلول برگی گیاه عدس (رقم گچساران) در شرایط تنش کم آبی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط محیط گلخانه در سال 1395 به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل پنج سطح از کمپوست و خاک 100:0) ، 95:5 ، 85:15، 75:25 و 65:35درصد وزنی) و سه سطح تنش کمبود آب بدون تنش 75)درصد ظرفیت زراعی) ، تنش ملایم 50)درصد ظرفیت زراعی) و تنش شدید 25)درصد ظرفیت زراعی) بود. نتایج نشان داد که در شرایط بدون تنش استفاده از کمپوست در سطوح 25 و 35درصد وزنی موجب افزایش معنیدار محتوای آب نسبی، پایداری غشاء سلولهای برگی، کارآیی فتوسیستمII، فتوسنتز خالص، CO2 زیر روزنه، کارآیی مصرف آب، محتوای پروتیین و پرولین برگی، فعالیت آنزیم های کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز در مقایسه با شاهد شد. در شرایط تنش آبی ملایم و شدید، استفاده از مخلوط کمپوست و خاک با نسبت درصد وزنی (65:35) به ترتیب منجر به افزایش معنیدار محتوای آب نسبی 3/3)درصد، 6/17درصد)، پایداری غشاء سلول 5/4)درصد)، CO2 زیر روزنه 9/3)درصد)، فتوسنتز خالص ( 65/3درصد، 58/77درصد) ، کارآیی مصرف آب 12/13)درصد، 22/47درصد )، محتوای پرولین (در شرایط تنش ملایم حدود 3درصد)، محتوای پروتیین کل 18/8)درصد، 7/9درصد(+، فعالیت آنزیم های پراکسیداز 18/9)درصد، 3/7درصد)، کاتالاز (در شرایط تنش ملایم حدود 3/7درصد) و سوپراکسیددیسموتاز 1/3)درصد، 12/5درصد) نسبت به سطوح شاهد شد. بر طبق نتایج این مطالعه، استفاده از کود کمپوست بهویژه در سطح 35درصد وزنی به منظور بهبود شرایط تنش آبی در کشت گلدانی گیاه عدس توصیه میشود.

تنشهای محیطی، فتوسنتز خالص، فعالیت آنتیاکسیدانی، کودهای آلی