زهرا توکلی - دانشجوی دکتری حکمت متعالیه دانشگاه اصفهان
مجید صادقی حسن آبادی - دانشیار دانشگاه اصفهان
جعفر شانظری - دانشیار دانشگاه اصفهان

اندیشه های قاضی سعید قمی بر مبنای نگاه فلسفی عرفانی خاص وی بهمسایل بنا شده است و همین موضوع باعث شده نظریات متفاوتی نسبت بهفلاسفه پیش از خود ارایه دهد. تبیین متفاوت قاضی سعید از مسیله علم کهمی توان گفت تا حدود زیادی در مقابل با اندیشه های ملاصدرا در باب علماست، اهمیت پرداختن به این موضوع را دوچندان می سازد.پژوهش حاضر که با بررسی مستقیم آثار و نظریات قاضی سعید صورتگرفته، تلاشی است برای معرفی شاخصه های اندیشه وی در مسیله علم کهمی تواند وجوه تمایز تفکرات قاضی سعید نسبت به سایر فلاسفه به حساب آید و باب های تازه ای را در وجودشناسی و معرفت شناسی علم به روی ما بگشاید.به اجمال می توان گفت که عمده نظریات قاضی سعید در زمینه علم مبتنی برتفسیری است که از آیت خدا دانستن نفس در جامعیت و کلیت ارایه می دهد. اوعلم نفس را نه حصولی می داند، نه حضوری و استفاده از تعبیر حضوری درمورد علم نفس را مجاز می شمرد و معتقد است که علم نفس، بصر عقل بر طبایعکلیه است، بدین ترتیب حاضر بودن اشیاء برای انسان به معنای ظاهر بودن آن هابرای نفس عاقله است.

علم، نفس، عقل، قاضی سعید قمی