علیرضا شاه محمدپورسلمانی - دانشجوی دکترای حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان
حمیدرضا بخشنده فرد - استادیار، دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان
اصغر محمدمرادی - استاد، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران

هر اثر تاریخی ممکن است در اثر عوامل مختلف دچار فقدان بخش هایی از کالبد خود شده باشد. میزان کاستی هایکمی و کیفی کالبد با از دست رفتن هویت و یکپارچگی اثر رابطه مستقیم دارد و از میزان صحت بازسازی کالبدیو مجازی آن می کاهد. از طرف دیگر، عدم درک شکل کامل یک بنا، میزان توجیه حفاظت از آن را متاثر می سازد.ایوان موزاییک بیشاپور، که دچار آسیب های مذکور بوده، به عنوان نمونه مطالعاتی انتخاب شده است. موزاییک هایکف ایوان در حین کاوش به موزه های ایران باستان در تهران و لوور در پاریس منتقل شده اند و از طاق ایوان نیز اثریباقی نمانده است. عدم درک شکل اصیل این بنا فعالیت های حفاظتی را نیز دچار انحراف کرده و دیوارهای پشتیبانبدون توجه به شکل اصیل بنا و محل کف سازی های موزاییکی احداث شده اند. راهبرد تفسیری تاریخی که بر مدارکاسنادی و تصویری استوار است، در کنار راهبرد شبیه سازی، به عنوان روش پژوهش انتخاب شده است. در این پژوهش،ابتدا ضمن تطبیق وضعیت فعلی اثر با تصاویری که از طرح موزاییک ها در دست است، آسیب های ناشی از عدم تصورصحیح شکل اصیل بنا شناسایی و سپس امکان و نقش بازآفرینی در حفظ کالبد و ارزش های بنای تاریخی بیانمی شود. بدین منظور، جانمایی عناصر معماری و تز یینی ایوان که از میان رفته، به صورت تصویری بازسازی شده اند.با توجه به موضوع حفظ اصالت آثار موجود در یک محوطه تاریخی، و اینکه بازسازی های کالبدی می توانند به تولیدنمونه های بدل و غیر اصیل منجر شوند، تولید میراث مجازی یکی از را ه هایی است که با کمترین مداخلات فیزیکینیازهای تجسم شکل اولیه بنا را فراهم می کند. به تصویر کشیدن وضعیت اصلی احتمالی اثر خطوط اصلی نحوهحفاظت از آن را ترسیم می کند. به عبارت دیگر، در نتیجه این پژوهش مشخص می شود که بازسازی مجازی ایوانموزاییک می تواند آن را از آسیب هایی که ناشی از عدم درک شکل اصیل بناست، حفاظت کند.

بازسازی کالبدی، واقعیت مجازی، بیشاپور، ایوان موزاییک، ساسانیان