امیر رضایی نبرد - دانشجوی دکترای تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

نقد اسطوره ای آثار ادبی و هنری و به ویژه نظریه تک اسطوره جوزف کمبل، به دلیل قابلیت و کارایی ویژه آنهمواره مورد ارجاع و استناد ادیبان و زبان شناسان، اسطور هپژوهان و به ویژه هنرمندان بوده است. از سوی دیگر،داستان و نگاره های حضرت یونس (ع) در فرهنگ و هنر ایرانی - اسلامی، دارای اهمیت قابل توجهی بوده است.نگارنده در این نوشتار کوشید که نگاره های محمود فرشچیان، نگارگر صاحب سبک معاصر، با موضوع حضرتیونس(ع) را با نظریه و رویکرد اسطوره ای مورد تطبیق و تحلیل قرار دهد. مسیله این پژوهش، علاوه بر تبیین اهمیت جایگاه اسطوره، نظریات اسطوره ای و به ویژه نظریه تک اسطوره کمبل: نخست روشن شدن جایگاهموضوعات اساطیری و تاریخی و به ویژه نگاره های یونس(ع) در آثار محمود فرشچیان، سپس، مشخص شدن منبعروایت هنرمند از داستان یونس(ع) و سرانجام، تطبیق و تبیین نگاره یونس (ع) فرشچیان با رویکرد و نظریه تک اسطوره (قهرمان) جوزف کمبل بوده است. هدف این مقاله نیز که با روش توصیفی - تحلیلی انجام پذیرفته است. اثبات اهمیت جایگاه مضامین اسطور های و تاریخی و به ویژه یونس(ع) در آثار هنرمند و در گام بعد، مشخص شدن منبع روایت فرشچیان و سرانجام، تطبیق نگاره یادشده با رویکرد تک اسطوره (قهرمان) جوزف کمبل بوده است. نتیجه نیز بر اساس یافته های کمی و کیفی، این بوده است که موضوعات اساطیری و تاریخی و به ویژه نگاره هایحضرت یونس(ع) در آثار هنرمند، دارای جایگاهی برجسته و قابل تامل است. همچنین، پیش متن و منبع روایتهنرمند از این نگاره ها، به سه دلیل، قرآن مجید بوده است که با رویکرد و نظریه تک اسطوره جوزف کمبل نیز دارای اشتراک و انطباق بوده است.

قرآن، یونس (ع) ، فرشچیان، کمبل، تک اسطوره، قهرمان