تحلیل گفتمانی مدل آزمون در 2 نگاره ی رودررویی حضرت موسی (ع) و ساحران از فالنامه ی صفویه

قرآن با زبان تمثیلی خود در شرح سرگذشت پیامبران، به عنوان سنتی تبلیغی عمل می کند که گاهی امیدوارکننده وگاه بازدارنده است. گفتمان قرآنی که آیین گفتگوی خداوند با بندگان به واسطه ی پیام وحی از سوی یک پیامبر است،با ذکر گنجین های از داستا نهای پیامبران امکان تحلیل گفتمانی نگاره های پیامبران را فراهم می کند. پژوهش حاضربه تحلیل گفتمانی 2 نگاره از فال نامه ی صفویه که الگوی آزمون حضرت موسی در آن بروز کرده می پردازد. بنابراینمهم ترین سوال پژوهش این است: ابعاد گفتمانی آزمون حضرت موسی در برابر ساحران، چگونه در دو نگاره بروزکرده و عامل دریافت چه معانی شده است در مقاله ی حاضر با استناد به قرآن در تحلیل پیام نگاره ها، روش گفتمان از نوع قرآنی است که برای دست یافتن به ژرف ساخت های متن قرآن در نگاره، تحلیل نشانه -معناشناسی انتخاب شده است و گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای بوده است. نتایج نشان می دهد، صحنه ی رودرروییحضرت موسی(ع) و ساحران در دو نگاره، با نمایش دو معجزه در هر نگاره، قدرت و حقانیت الهی را بر اساس نظامگفتمانی پاد آشکار می کند. همچنین تمامی شاخصه های تصویری چون جایگیری شخصیت ها و ایجاد ترکیب بندی،زاویه دید و ایجاد جهت حرکت، افق دید یا دید فضایی در جهت بروز الگوی آزمون، فضای تنشی ناشی از آزمون راایجاد کردند که در نگاره اول، معنای تقابل و جدال در تقابل و در نگاره ی دوم، معنای پیروزی نهایی با قدرت الهیبه واسطه ی پادگفتمان الهی بروز آشکارتری داشت. لازم به ذکر است، برای دریافت معنای گفتمان در نگاره ی اول، ازمربع معناشناسی گریماس استفاده شد تا این تقابل در نگاره بهتر مشخص شود و در نگاره ی دوم، معنا به واسطه یجسمانه ی قدرتمند اژدها در تعامل با عوامل بصری زاویه دید (نگاه) و افق دید آشکار شد.

Keywords:

گفتمان قرآنی , داستا ن های پیامبران , حضرت موسی (ع) و ساحران , نگارگری , نشانه - معناشناسی