بررسی راهبردهای ایدیولوژیکی شاهنامه در تولید گفتمان برتری ایرانیان پیکره مطالعه شده: داستان رستم و چنگش

نشق و کارکرد ایدیولوژیک زبان در شاهنامه یکی از مباحثی است که تاکنون کمتر با رویکردی نظریه محور به آن توجه شده است. این پژوهش در پی بررسی این مسیله است که فردوسی در شاهنامه چگونه از زبان در جهت آلقای ایدیولوژی برتری ایرانیان بهره برده است و با استفاده از چه سازوکارهای کلامی ای، توانسته این مسیله را گفتمان سازی کند. برای نیل به این هدف، در پژوهش حاضر از چارچوب نظری تحلیل گفتمان انتقادی مبتنی بر رهیافت نیون ون دایک (2005 و 2000) استفاده شده است. نبرد رستم و چنگش در داستان رستم و خاقان چین پیکره تحقیق حاضر است. نتیجه پژوهش نشان می دهد که فردوسی با استفاده از راهبردهای ایدیولوژیکی کلامی نظیر قطب بندی، بازنمایی مثبت گروه خودی، بازنمایی منفی گروه دیگری، واژگان گرایی، توصیف کنشگران و تعمیم بخشی، توانسته ایدیولوژی برترری ایرانیان را گفتمان سازی کند.

Keywords:

تحلیل گفتمان انتقادی , ون دایک , مربع ایدیولوژیک , شاهنامه , رستم و چنگش