احسان اله زیدعلی - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام
روح اله مرادی - استادیار، گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی بردسیر، دانشگاه شهید باهنر کرمان
فرشته دارابی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام
زینب رستمی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام

جوانه زنی گیاهان واکنش متفاوتی به نانو ذرات نشان می دهد. کاربرد نانو ذره ای که تاثیر مثبت بر جوانه زنی و رشد گیاه زراعی و تاثیر منفی بر علف هرز داشته باشد، می تواند در کنترل علف هرز مفید باشد. جهت بررسی تاثیر غلظت های مختلف نانو اکسید روی بر خصوصیات جوانه زنی یولاف وحشی و دو ژنوتیپ گندم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در سال 1395 انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل ژنوتیپ گیاهی در سه سطح (ارقام بهرنگ و سیوند گندم و یولاف وحشی) و نانو اکسید روی در چهار سطح (صفر شاهد، 10، 100 و 500 پی پی ام بود. نتایج نشان داد که نانو ذرات اکسید روی و ژنوتیپ و اثر متقابل آنها تاثیر معنی داری P<0/01 بر تمامی صفات مورد بررسی داشتند. طول ساقهچه هر دو رقم گندم تا سطح 100 پی پی ام نانو ذره افزایش و پس از آن کاهش یافت. درحالیکه افزایش هر کدام از سطوح نانو ذره باعث کاهش معنی دار طول ساقه چه یولاف وحشی شد. افزایش سطوح نانو ذره تا سطح 10 پی پی ام منجر به افزایش معنی دار طول ریشه چه یولاف وحشی و رقم سیوند گندم شد و از این غلظت به بعد این صفت کاهش یافت. طول ریشه چه رقم بهرنگ گندم با افزایش غلظت نانو ذره حدود 71 درصد کاهش نشان داد. غلظت های مختلف نانو اکسید روی تاثیر معنی داری بر وزن خشک رقم سیوند گندم نشان نداد ولی باعث کاهش این صفت در رقم بهرنگ و افزایش در یولاف وحشی شد. تاثیر غلظت نانو ذره بر وزن خشک ساقه یولاف و رقم بهرنگ منفی و بر رقم سیوند مثبت بود. سرعت و درصد جوانه زنی ارقام گندم تحت تاثیر نانو ذره قرار نگرفت ولی غلظت 500 پی پی ام نانو اکسید روی باعث افزایش حدود 63 درصدی این صفات در یولاف وحشی شد. بطور کلی، نتایج نشان داد که استفاده از نانو ذرات اکسید روی در زراعت گندم می تواند منجر به جوانه زنی و رشد بیشتر علف هرز یولاف وحشی نسبت به گندم و درنتیجه نیاز به هزینه و تلاش بیشتر جهت کنترل علف هرز گردد و توصیه نمی شود

ریشه چه، ژنوتیپ، ساقه چه، سرعت جوانه زنی، شاخص جوانه زنی