لیلا مطییان - کارشناس ارشد گروه گیاه پزشکی، دانشگاه شهرکرد
مهدی نصراصفهانی - دانشیار گروه گیاه پزشکی، دانشگاه شهرکرد
مجید اولیا - دانشیار بیماری شناسی گیاهی، بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان ، ایران

چغندرقند Beta vulgaris L. از محصولات مهم صنعتی به شمار می آید. نماتد سیست، Heterodera schachtii از عوامل محدود کننده رشد این گیاه می باشد. در این تحقیق، مقاومت و ویژگی های آناتومیکی ریشه 70 ژنوتیپ چغندرقند نسبت به ای نماتد مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا، میزان مقاومت ژنوتیپ های چغندرقند، بر اساس واکنش به نماتد سیست بررسی شد و بر اساس تعداد سیست تولید شده برای هر ژنوتیپ، در پنج طیف مقاوم نسبتا مقاوم، متحمل، نسبتا حساس و حساس قرار داده شدند. سپس، اجزای آناتومیکی ریشه، شامل ضخامت پریدرم، و ضخامت لایه پارانشنیم پوست، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که پریندر، ژنوتینپ مقاوم، 33 ( SB32 ( بنا 27 / 536 میکرو ، بیشتری ضخامت را داشته و سپس، دیگر ژنوتیپ های مقاوم، 60 ( F-20747 ،) 61 ( F-20746 ،) 5 ( SB31-HSF-2 ( و 3 ( SB27-HSF-10 )، به ترتیب با میانگین 480، 445/87، 419/47 میکرون قرار گرفتند. در صورتی که ژنوتیپ های حساس 23 ( SB35-HSF-8 ،) 62 ( F-20583 ( و 35 ( SB35 ) به ترتیب با کمترین میانگین ضخامت پریدرم، 13 / 194 ، 67 / 258 و 47 / 319 میکرون بودند. در ضخامت پارانشیم پوست، بیشتری مقدار در ژنوتیپ مقاوم، 61 ( F-20746 ) با 93 / 438 میکرون مشاهده شد و سپس، ژنوتیپ های مقاوم 3 ( SB27-HSF-10 ،) 60 ( F-20747 ،) 62 ( F-20583 ،) 29 ( (7112*SB36)*S1-11 ( و 8 ( SB31-HSF-7 ) به ترتیب، با میانگین 20 / 403 ، 40 / 402 ، 53 / 360 ، 27 / 344 و 73 / 323 میکرون قرار گرفتند. ژنوتینپ های حساس 19 ( SB32-HSF-10 ( و 63 ( F-20603 ) با میانگین ضخامت پارانشیم پوست 13 / 210 و 33 / 213 میکرون، کمتری ضخامت را دارا بودند. مابقی ژنوتیپ های مربوطه، در رابطه با صفات مذکور در طی میانی این دو گروه مقاوم، و حساس واقع شدند. این نتایج، موید یک رابطه مستقیم بین این صفات و میان مقاومت برخی از ژنوتیپ های مورد بررسی به نماتد سیست چغندرقند، H. schachtii می باشد.

آناتومی ریشه، چغندرقند، نماتد مولد سیست، مقاومت