امیر ساعدموچشی - استادیار گروه هنر و معماری دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
امیر اثنی عشری - استادیار گروه زمین شناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
سیدمرتضی رحمتی - شرکت دیرین پژوهش پارینه، قم، ایران
رویا بهادری - استادیار پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران

در کاوش های نجات بخشی سد داریان منطقه هورامان در استان کردستان چندین مکان کاوش شدند که محوطه های سرچم، برده مار و کناچه ازجمله آنها هستند. در این سه محوطه آثار دوره اساممی، دوران تاریخی، عصر آهن مفرغ متاخر، ودوره مس سنگی شناسایی شد که شناخت منابع ، خاک سفال های آن به دلیل شیوه معیشت این ناحیه که جمعیتی متحرک دارد، حایز اهمیت است. کوهستانی بودن منطقه هورامان و قرارگیری آن در مجاورت منطقه زاگرس مرکزی و بین النهرین باعث شده تا شیوه معیشت مردمان باستانی آن مورد سوال باشد و شنا،ت منابع ، خاک سفال ها می تواند اطلاعات مفیدی در مورد منشا جغرافیایی سفال های ناحیه و استفاده کنندگان آن در اختیار قرار دهد. برای این هدف تعداد 42 عدد سفال از سه مکان شامل غار کناچه و دو محوطه برده مار و سرچم برای آزمایش XRD و XRF انتخاب شد. علاوه بر نمونه های سفال، 3 نمونه ،خاک از اطراف این محوطه ها نیز مورد آزمایش XRD و XRF قرار گرفت. محوطه برده مار و کناچه متعلق به دوره اسلامی و محوطه سرچم چهار دوره زمانی از دوران تاریخی تا دوره مس سنگی را دربر می گیرد. تنوع کاربری، تنوع کاربری مکان ها و نیز گوناگونی سبک های سفالی بر جامع بودن شناخت ما از منابع ، خاک سفال های باستانی منجر شده است. بر اساس نمونه های موجود، احتمالا سفال های هر سه محوطه در دوره های شناسایی شده تولید ملی است و تشابه زیادی باهم دارند. این تشابه در طول زمان و نیز در مقایسه با ترکیب خاک های منطقه دیده می شود و تمامی گونه های سفال حتی نمونه هایی که دارای نسبت کمی در مجموعه سفال ها بودند از خاک های ملی ساخته شده اند. این نتایج برای غار کناچه که احتمالا توسط رمه گردانان مورد استفاده بوده اند نیز صادق است

آنالی تجزیه عنصری، سفال، کانی شناسی، هورامان XRF ،XRD