بابک محمودی - دانشجوی دکتری سازه های آبی، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه.
جواد فرهودی - استاد گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران.

کاربرد گسترده دریچه های آویخته در زهکش ها، خطوط انتقال فاضلاب و آبگیرها از یک طرف و نبود مطالعات کافی در رابطه با خصوصیات و عملکرد آنها در کانال دایره ای ضرورت بررسی این ویژگی ها را ضرروری می کند که هدف تحقیق حاضر را، مبنی برمعرفی دریچه آویخته به عنوان یک سازه ی اندازه گیری جریان، تشکیل میدهد. در این پژوهش با مطالعه آزمایشگاهی خصوصیات جریان عبوری از دریچه آویخته دایره ای و مربعی در کانال دایرهای افقی روباز، معادلاتی برای تخمین دبی جریان توسعه داده شده اند. برای واسنجی معادلات از داده های آزمایشگاهی جمع آوری شده استفاده شده است. برای جمع آوری داده های آزمایشگاهی، یک کانال دایره ای افقی روباز با دو قطر اسمی 200 و 300 میلیمتر در آزمایشگاه تحقیقات مرکزی آب گروه آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران طراحی و احداث و در انتهای آن دریچه آویخته نصب شد. اندازه گیری پارامترهایموردنظر، نظیر عمق جریان در بالادست دریچه و درجه بازشدگی دریچه برای تخمین دبی جریان انجام شد. در این پژوهش از روش های تحلیلی محاسبه دبی سرریز و معادله مومنتوم برای تخمین دبی جریان عبوری از دریچه آویخته استفاده شد بررسی ها نشان داد که متوسط خطای نسبی در استفاده از معادلات توسعه یافته برای دریچه آویخته دایره ای بین 4/41 تا5/66 درصد و در دریچه آویخته مربعی بین 5/55 تا 6/84 درصد متغیر است.

جریان، دریچه آویخته دایره ای، دریچه آویخته مربعی، کانال دایرهای ،معادله مومنتوم.