محمد علی شاهرخ نیا - استادیار پژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز.
لادن جوکار - مربی پژوهشی بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز.

استفاده از فرمول های تجربی برآورد نشت آب در کانال ها در مقایسه با روش های عملی، باعث صرفه جویی در وقت و هزینه می شود. با توجه به تجربی بودن، ارزیابی و واسنجی این فرمول ها ضروری است. در این پژوهش، نشت آب در سه کانال آبیاری دشت داراب فارس، با استفاده از 9 فرمول تجربی برآورد و با روش مستقیم دبی ورودی- خروجی مقایسه شد. روابط تجربی برای کانال های مذکور، مورد واسنجی و صحت سنجی قرار گرفت. نتایج اولیه نشان داد فرمول موریتز و آفنگندن با داشتن خطای 49 % و 1445 % به ترتیب دارای کمترین و بیشترین تفاوت با روش دبی ورودی- خروجی و خطای بقیه فرمول ها حدود 125 % است. نتایج حاصل از واسنجی نشان داد که فرمول های اینگهام، مولس ورث- ینی دومیا، دیویس ویلسون، موریتز و آفنگندن با داشتن خطای نسبی کمتر از 10 %، مطابقت خوبی با روش دبی ورودی- خروجی دارند. پس از این فرمول ها، فرمول گارگ، آبیاری مصر، میسرا و پنجاب هند، به ترتیب با داشتن خطای 20 ،18 ،16 و 20 درصد در رده های بعدی هستند. نتایج صحت سنجی نشان داد فرمول های موریتز و میسرا به ترتیب دارای بیشترین و کمترین مطابقت با روش مستقیم در شرایط مورد بررسی بودند.

اندازه گیری مستقیم، روش دبی ورودی خروجی، فرمول اینگهام، فرمول موریتز، فرمول آفنگندن