درآمدی بر حقوق شهروندی و شهروندی اجتماعی در ایران (با تاکید بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران)

حقوق شهروندی یا آزادی های عمومی یا شهروندی مجموعه ای از حقوق مدنی، سیاسی، اجتماعی واقتصادی است که فرد به عنوان تبعه از آن برخوردار می باشد و در بردارنده دو مولفه کلیدی حق و وظیفهمی باشد. این مفهوم با بافت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و.. جامعه معنا می یابد. پیشینه ظهور این مفهوم راباید در آرای تی اچ مارشال مشاهده نمود که شهروندی را به سه حوزه مدنی، سیاسی و اجتماعی تقسیمنمود. با توجه به وابستگی متقابل انواع مخالف حقوق، داشتن حقوق کامل مدنی و سیاسی بدون توجه بهاستانداردهای مشخصی از حقوق اجتماعی امکان پذیر نمی باشد. بر این اساس ترکیب تاریخی وی به نوعیاست که شهروندی اجتماعی می تواند به حقوق شهروندی منجر شود و این مبانی بر رهیافت جامعه شناسیتاریخی است که رویکرد خطی در تحولات را نفی می کند. بنابراین با توجه به اصول و مفاهیم قانون اساسیجمهوری اسلامی ایران متوجه می شویم که هر سه بعد شهروندی مورد توجه قانونگذاران بوده است ولیکنتحقق کامل ابعاد آن نیازمند تحقق شهروندی اجتماعی می باشد که تاکید آن بر مفاهیم حوزه رفاه واجتماعی نظیر سلامت، آموزش و... می باشد. از اینرو در این پژوهش ضمن تبیین مفهومی حقوق شهروندیو ابعاد آن، عملیاتی شدن این مفهوم در ساختار قانونی جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار گرفته شده است.

Keywords:

حقوق شهروندی , شهروندی اجتماعی , شهروندی مدنی , شهروندی سیاسی , قانون اساسی