محسن مولایی فرد - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان واحد تهران مرکز دانشگاه آزاد اسلامی تهران ایران
جعفر صباغیان دلویی - دانشجوی دکتری حقوق بین الملل دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران مرکز

وابستگی حیات بشر به آب و منابع آبی و نقش بی بدیل آن در تامین نیازهای عمومی و اجتماعی امری انکارناپذیر است در حال حاضر آب یکی از منابع مهم کشورها تلقی می شود و موقعیت راهبردی و روابط بین المللی کشورها رابطه تنگاتنگی با این مقوله دارد. آب نه تنها منبع حیات انسان هاست، بلکه برای بسیاری از جوامع نیز به عنوان یک منبع حیاتی مهم به شمار می رود. با این حال بشر دردهه های اخیر با بحران جدی در زمینه ی تامین این ماده ی حیات بخش روبرو شده است. ایران مشابه بسیاری از کشورهای خشک و نیمه خشک جهان در دهه های اخیر کمبود جدی در منابع آب را تجربه کرده و در حال حاضر با بحران آب مواجه است. علاوه بر پدیده های محیطی و طبیعی همچون خشکسالی ها،تغییر الگوهای اقلیمی، افزایش دما و تبخیر و تعرق، بحران آب ایران ریشه در رشد فزاینده و توزیع نامتعادل جمعیت، سوء مدیریت منابع آب، ناکارامدی بخش کشاورزی، بخشی نگری مدیران، رشد لجام گسیخته شهرنشینی و نبود فرهنگ مناسب مصرف و ارزش واقعی آب دارد. همچنین قرار گرفتن خاورمیانه در کمربند خشک جهان موجب شده که این منطقه علی رغم دارا بودن شش درصد از جمعیت جهان تنها ¼ درصد آب شیرین تجدیدپذیر برخوردار باشد که عمدتا به صورت اشتراکی استفاده می شود چرا که نیمی از جمعیت آن در حوضه های آبریز مشترک زندگی می کنند این مساله به علاوه بی آبی با افزایش شوری زمینه منطقه، بیابان زایی و امکان خطر درگیری های سیاسی در اطراف آب محدود در دسترس، حیات اقتصادی و اجتماعی منطقه را بحرانی کرده است تا جایی که برخی احتمال رقابت ها و منازعات خشونت آمیز را برای دسترسی واستفاده بیشت از این منابع محدود در آینده ای نه چندان دور پیش بینی کرده اند. با توجه به نقش مهم و غیر قابل انکار آب در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی سعی در بررسی بحران آب در خاورمیانه و ایران از دید زیست محیطی خواهیم داشت.

خاورمیانه، ایران، اب، بحران، زیست محیط