صبا عنایتی - دانشجوی دکتری زبان شناسی دانشگاه اصفهان

زبان در طول سالیان متمادی دستخوش تغییرات می شود. تغییرات معنایی در واژه هااز رایج ترین این تغییرات است. در مطالعات انجام شده درباره تغییرات معنایی به سهدسته مختلف از مفاهیم اشاره شده است: انواع تغییرات معنایی، دلایل تغییرات معناییو مکانیزم یا ساز و کارهای تغییرات معنایی. وقتی از انواع تغییرات معنایی حرفمی زنیم مقصودمان نتایجی است که این تغییرات به همراه دارند؛ برای مثال تغییرمدلول واژه یا حذف آن از زبان. زبان شناسان مکانیزم هایی را برای انجام تغییراتمعنایی پیش بینی کرده اند؛ مجاز و استعاره دو مکانیزم اصلی هستند. به طور مشخص،ما در این نوشته تغییرات معنایی چند واژه از کتاب تاریخ بیهقی را که از متون نثرباقیمانده از قرن پنجم هجری قمری است، بررسی می کنیم. پرسش پیش رو این استکه آیا با مکانیزم های معرفی شده می توان تغییرات معنایی این کلمات را توضیح داد وآیا شواهدی تاریخی برای تایید این مدعا وجود دارد یا خیر. نتیجه این مطالعه نشانمی دهد که تغییرات معنایی غالب واژه های بررسی شده با فرایند مجاز تبیین می شوندو می توان از شواهد تاریخی نیز برای تبیین این ادعا سود برد.

تغییر معنایی، مجاز، استعاره، تاریخ بیهقی