محمدرضا ذوالفقاری - عضو هییت علمی گروه زلزله دانشکده عمران دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی

قرار گرفتن کشور ایران و بالاخص نواحی شهری و پر جمعیت آن در مناطق لرزه خیز، کشور را بیشتر. از هر حادثه طبیعی دیگر در معرض خطر زلزله قرار داده است. زلزله یکی از مخرب ترین سوانح طبیعی است که در ایران هر چند سال یکبار خسارت های مالی و جانی فراوانی را موجب می شود. حجم بالای خسارت و تلفات جانی در ایران و سایر کشورهای در حال توسعه علاوه بر پراکندگی جغرافیایی منابع خطر و نزدیکی آنها به مراکز جمعیت، ناشی از آسیب پذیری بالای ابنیه و ساخته های دست بشر است. اگرچه سیلاب های رودخانه ای و بعضا ساحلی نیاز به بار آورنده تلفات جانی و خسارت های اقتصادی هستند، اما نوع و حجم خسارت ناشی از این نوع سوانح در کشور در مقایسه با زلزله بسیار پایین است. وقوع زلزله ای بزرگ در کنار شهری همچون تهران، با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور می تواند عواقب بسیار ناگواری را به همراه داشته باشد. از جمله عواقب اقتصادی چنین حوادثی می توان به چگونگی بازسازی و پرداخت خسارت های انشی از این حوادث برای اقشار مختلف مردم اشاره کرد. در این نوشته سعی شده است که با نگرشی بر مجموعه تجربیات بشر در مقابله با آثار سوء سوانح طبیعی، الگویی مناسب با شرایط اجتماعی و اقتصادی ایران برای مدیریت ریسک این سوانح در کشور ارایه گردد. در این نوشته به طور خاص چگونگی تاسیس و استفاده از یک صندوق ملی سوانح طبیعی برای این منظور و ابزار و مقدمات موردنیاز برای دخالت بیشتر اقشار مردم در مدیریت ریسک سوانح طبیعی بررسی شده است.

صندوق ملی سوانح طبیعی، حادثه طبیعی، کاهش آسیب پذیری