نجمه بازیارنژاد

سابقه و هدف: درمان با اکسیژن هایپربار (HBOT) موضوعی است که از سال های دهه 1970 پس از استفاده از هایپربار در درمان بیماری ناشی از برداشت فشار در غواصان به صورت گسترده مورد مطالعه قرار گرفت. پژوهش های بسیاری در این حوزه انجام گرفته است که اثرات درمانی اکسیژن هایپربار را بر ایسکمی های تروماتیک، مسمومیت ها و طیف وسیعی از زخم ها خصوصا زخم پای دیابتیک را مورد بررسی قرار داده اند. فدراسیون بین المللی دیابت پیش بینی می کند تا سال 2030 تعداد مبتلایان به دیابت به 552 میلیون نفر می رسد؛ بنابراین ضروری است اثربخشی درمان های مختلف زخم پای دیابتیک بررسی شود. در این مطالعه، مروری سیستماتیک برای بررسی ارتباط درمان با اکسیژن هایپربار و بهبود زخم پای دیابتی انجام شده است . روش جست و جو: مطالعه حاضر به صورت مروری-سیستماتیک با جست وجوی وسیع پایگاه های اینترنتی، نشریات معتبر، Pub Med و موتور جست و جوگر گوگل اسکولار مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. محدوده زمانی 2017-2019 در نظر گرفته شد و از 20 مقاله مرتبط با مطالعه استفاده گردید. یافته ها: مطالعات نشان می دهد HBOT در بهبود زخم پای دیابتی ایسکمیک و غیرایسکمیک مزمن موثر است. پیگیری منظم درمان با اکسیژن هایپربار به تدریج منجر به کاهش وسعت زخم می شود. بهبودی، درباره زخم های گرید 3 و 4 وگنر اثربخش تر است. افزایش تولید فیبروبلاست، سنتز کلاژن و تولید فاکتورهای رشد ازجمله مکانیزم هایی هستند که بهبود زخم پای دیابتی را در این روش درمانی توجیه می کنند. اگرچه در کنار این روش درمانی توجه به سایر فاکتورها برای بهبود زخم مثل تغذیه خصوصا در بیماران سرپایی مراجعه کننده به مراکز هایپربار ضروری به نظر می رسد. همچنین ازجمله عوارض ذکرشده برای HBOT ترس بیمار از فضای بسته، هیپوگلایسمی و افزایش فشارخون است که لزوم سنجیدن منافع روش درمانی را در برابر مشکلات احتمالی ناشی از آن مطرح می کند. نتیجه گیری: درمان با اکسیژن هایپربار به همراه درمان های استاندارد در بهبود زخم پای دیابتی خصوصا زخم های گرید 3 و 4 وگنر موثر است. همچنان نیاز به مطالعات بیشتر پیرامون مکانیسم های فیزیولوژیک درمان با اکسیژن هایپربار در زخم پای دیابتی وجود دارد.

؛ HBOT، زخم پای دیابتی، هایپربار