اهورا غلامی
فرشته مظهری آزاد
فرشته مظهری آزاد

مولتیپل اسکلروزیس یک اختلال نسبتا شایع عصبی است که در آن میلین زدایی یا آکسون های رشته های عصبی در نواحی مختلف دستگاه عصبی مرکزی اتفاق می افتد ( وین کویت و همکاران، 2007 ). این بیماری دومین علت ناتوانی عصبی در نیروی جوان به حساب می آید. از طرف دیگر به علت شروع این بیماری در سنین فعالیت اقتصادی و همین طور مزمن بودن آن، ام اس یک بیماری پرهزینه محسوب می شود( کیوین و همکاران، 2003 پلت واردهان و همکاران، 2005 ). تعداد مبتلایان به مولتیپل اسکلروزیس در جهان 2/5 میلیون نفر برآورد می شود. بر اساس آمار انجمن ام اس ایران، حدود چهل هزار نفر در این کشور به ام اس مبتلا می باشند (عابدینی و همکاران، 2007 ). علت دقیق این بیماری هنوز شناخته نشده است، احتمالا چندین عامل مختلف در این روند دخالت دارند که عبارت اند از شرایط جوی در سراسر جهان، استرس، وراثت، نقص ایمنی، ژنتیکی، ساز و کار خود ایمنی و عوامل محیطی به خصوص عفونت های ویروسی را در بروز این بیماری موثر می دانند (غفاری و همکاران، 1387 ). معمولا MS در افراد بین 50-15 ساله دیده می شود و در زنان حدود سه برابر شایع تر از مردان است. حدود 10 درصد موارد قبل از سنین 18 سالگی شروع شود. بیشترین شیوع شناخته شده در نواحی شمال اروپا است، در حالی که در در مناطق شمالی ایالات متحده و کانادا به طور مشابه میزان ابتلا بالاست (عطاپور، 1388 ).از علائم متداول ام اس که به شدت موجب کاهش کیفیت زندگی می گردد اختلالات و کیفیت پایین خواب است( موریرا و همکاران، 2008). جهت درمان دارویی مشکلات خواب بیماران مبتلا به ام اس بیشتر از ضد افسردگی ها و به خصوص کلونازپام استفاده می شود. اگر چه مشکلات خواب را می توان تا حدودی کنترل کرد اما با توجه به عوارض ناشی از دارو درمانی، استفاده از روش های غیر دارویی که بتواند باعث کاهش مشکلات خواب در بیماران مبتلا به ام اس شود منطقی به نظر می رسد (چنینگ و همکاران، 2004 ). امروزه یکی از شایع ترین درمان های تکمیلی در سراسر دنیا ماساژ درمانی می باشد (ارنست، 2003 ). ماساژ در واقع یک نام ژنریک است که طیف وسیعی از لمس درمانی شامل فشار، مالش و حرکت را در برمی گیرد. زمان ماساژ می تواند از چند دقیقه تا چند سا عت به طول بی انجامد. در حال حاضر بیش از 80 نوع ماساژ وجود دارد)کاهن، 2002 (. که از بین ماساژها، ماساژ افلوراژ بسیار آرام بخش، ساده و سبک و در نتیجه تحملش برای تمام بیماران مبتلا به ام اس راحت می باشد (هاوارد، 2002 ). هدف از ماساژ، کمک به بیماراناز طریق تاثیر روی سیستم های مختلف بدن می باشد (رامیلو و همکاران، 2007 ). ماساژ درمانی به طور مستقیم بر خستگی ماهیچه ها اثر می گذارد، از طرفی این تکنیک از طریق کاهش درد، بهبود افسردگی و ایجاد آرامش و بهبود خواب نیز می تواند به طور غیر مستقیم بر خستگی موثر باشد. تاثیر ماساژ درمانی بر روی تحرک و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به ام اس نشان داد که ماساژ درمانی به عنوان یک عامل غیر تهاجمی و این به بیماران مبتلا به ام اس در زمینه مدیریت استرس و بهبود کیفیت زندگی کمک می کند ( صفاخیل و همکاران، 1391 ). ماساژ برخلاف ورزش بی آنکه موجب ایجاد وضعیت فیزیولوژیکی استرس آوری همچون افزایشنبض و فشار خون شود، با افزایش شرایط خونرسانی در شرایط کاملا آرام بخش موجب افزایش دریافت مواد مغذی، اکسیژن و دفع بیشتر مواد زائد می گردد و سبب می شود، که ماهیچه ها نسبت به امواج عصبی حساس شده و موجب واکنش سریع تر و حرکت موثر آنها گردد ( فیلد و همکاران، 2007 ).

مولتیپل اسکلروزیس، درمان دارویی، ماساژ درمانی