شیما زند کریمی - کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سنندج، ایران
سیده سنا حسامی - کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سنندج، ایران
اوین محمدی - کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سنندج، ایران

سابقه و هدف: امروزه دولت ها هزینه های گزافی برای مبارزه با سوء مصرف مواد متحمل هستند.این پدیده به عنوان یک معضل فردی اجتماعی کانون توجه متخصصان در حوزه های مختلف قرار گرفته است. سوالات پزوهشی بسیاری پیرامون ارتباط میان ژنتیک و اعتیاد وجود دارد، و بسیاری از رفتارهای انسان به عوامل ژنتیکی مربوط می شود، این مطالعه با هدف بررسی تاثیر عوامل ژنتیکی بر روی میل افراد به دخانیات انجام شد. روش جستجو: در این مطالعه مروری تمامی مقالات در پایگاه های داده Science ،PubMed ،Scopus SID،Web of Science ،Cochrane ،Direct و موتور جست وجو Google Scholar با واژه های کلیدی smoking , Genetic model ،dopamine, Nicotine, Dopamine receptor ،genetics ،mood،reinforcement ،reward استخراج شدند. مطالعات در بازه زمانی 2000-2019 جست وجو شدند و پس از بررسی اولیه و با توجه به معیارهای ورود و خروج وارد مطالعه شدند. یافتهها: 116 مطالعه پس از جست و جو اولیه مورد بررسی قرار گرفتند، که 32 مقاله وارد مطالعه شد پس از خواندن خلاصه مقالات و بررسی معیار های ورود و خروج نهایتا 16 مقاله بررسی نهایی شد. بررسی اثر استراتژی های مختلف و مدل های ژنتیکی که در ارتباط بین پلی مورفیسم DRD4- EXIII- VNTR و سیگار کشیدن نشان می دهند که این ژن ها با اجزای سیستم دوپامینرژی ک در ارتباط هستند با تجزیه و تحلیل رگرسیون چندگانه برای بررسی ارزیابی ارتباط بین ژنوتیپ های نام برده و میل به کشیدن سیگار پرداخته شده بود. استعمال سیگار تحت تاثیر نیکوتین بر فعالیت دوپامینرژیک در مسیر mesocorticolimbic است. که این فعالیت با تنوع ژنتیکی تعدیل شده است. ژن های کد دهنده اجزا ی سیستم دوپامینرژیک با سیگار کشیدن همراه هستند. خلق و خوی منفی باعث تقویت سیگار کشیدن می شود و خطر عود آن را افزایش می دهد. در وضعیت استعمال دخانیات سن شروع سیگار کشیدن با ژنوتیپ وابستگی ندارد. نتیجه گیری: تاثیر عوامل ژنتیکی در مورد مواد مختلف متفاوت است اما از حداقل 20 درصد تا 70 درصد زمینه ژنتیکی در مواد مختلف می تواند در بروز اعتیاد نقش داشته باشد. تا حدی می توان این موضوع را مطرح کرد اما زمینه محیطی و قرار گرفتن در شرایط اعتیاد نیز بسیار مهم است.

smoking reward ،reinforcement ،mood ،genetics ،dopamine, Nicotine, Dopamine receptor ، ,Genetic model