زهرا مالدار - گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر، کاشمر، ایران
نرگس رسولی - گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر، کاشمر، ایران

نقص توجه و بیش فعالی، اختلالی عصبی رشدی است که با سه ویژگی اصلی، یعنی نقص توجه، بیش فعالی و تکانشگری توصیف می شود. این اختلال از شایعترین اختلالات عصبی- رفتاری دوران کودکی است که بخش بزرگی از جمعیت جهان را مبتلا کرده ا ست. هدف پژوهش حا ضر برر سی اثربخشی عرو سک درمانی مبتنی بر شناختی رفتاری بر افزایش توانمندی شناختی و بهبود توجه دختران با نقص توجه بیش فعالی است. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل می باشد. جامعه پژوهش را کلیه دانش آموزان با نقص توجه بیش فعالی ارجاع داده شده به مراکز اختلالات رفتاری شهر کاشمر در سال 98 - 1397 تشکیل می دهند (بر اساس گزارش به دست آمده از این مراکز 100 نفر). از این جامعه آماری، تعداد 40 نفر به روش نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند (هر گروه 20 نفر). گروه آزمایش تحت 12 جلسه عروسک درمانی شناختی رفتاری (اصغری نکاح، 1388 ) قرار گرفتند و گروه کنترل مداخله ای دریافت نکردند. ابزار پژوهش پرساشانامه توانمندی شاناختی اسا ریتزر ( 1995 ) و آزمون d2 (توجه و تمرکز) بریکن کمپ ( 1998 ) بود که قبل و بعد از مداخله تو سط هر دو گروه تکمیل شد. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که میانگین نمره توانمندی شناختی گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل افزایش بیشتری دارد. همچنین نتایج نشان داد میانگین نمره آزمون توجه گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل افزایش بیشتری دارد. نتیجه این که عروسک درمانی مبتنی بر شناختی رفتاری بر افزایش توانمندی شناختی و بهبود توجه دختران با نقص توجه بیش فعالی موثر است.

افزایش توانمندی شناختی، بهبود توجه، نقص توجه بیش فعالی، عروسک درمانی مبتنی بر شناختی رفتاری