اکبر نیکخواه - دکترای تخصصی، مهندسی کشاورزی-علوم دامی، هلدینگ کشاورزی و دامپروری فردوس پارس
عبداله رضاقلیوند - مهندسی کشاورزی-علوم دامی، شرکت مجتمع شیر و گوشت مهدشت، هلدینگ کشاورزی و دامپروری فردوس پارس

این پژوهش بر اساس این فرضیه که وقوع بیماری های متابولیکی با نقصان شاخص های تولیدمثلی همراه است، طراحی گردید. هدف مطالعه، تعیین و مقایسه شاخص های تولیدمثلی بین گاوهای سالم و بیمار (جابجایی شیردان، ورم پستان، متریت، لنگش، تب شیر، کتوز، جفت ماندگی، و سختزایی) در گله های بزرگ تجاری ایران بود. داده های سلامت و تولیدمثلی گاوهای 7 گله بزرگ بنیاد مستضعفان با تعداد تقریبی 25000 دام دوشا با رویه مدل های مختلط با اثرات ثابت بیماری، سال زایش، ماه زایش، گله، شکم زایش و عامل کوواریت سن دام هنگام زایش، مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج حاکی از تاثیر نامطلوب و معنی دار (P<0.05) بیماری های متابولیکی بر شاخص های تولیدمثلی گاوها بود. تمام بیماری ها موجب افزایش معنی دار (P<0.05) فاصله زایش تا تلقیح اول (72.1 در برابر 66.5) و تعداد روزهای باز (139.5 در برابر 122.6) و کاهش درصد موفقیت تلقیح اول (0.20 در برابر 0.26) شدند. تمام بیماری ها به جز جابجایی شیردان موجب افزایش معنی دار (P<0.05) تعداد تلقیح به ازای آبستنی (2.72 در برابر 2.47) و فاصله تلقیح اول و آخر (67.3 در برابر 56.4) شدند. یافته ها حاکی از تاثیر منفی بیماری های متابولیکی بر شاخص های تولیدمثل و باروری گله های بزرگ و صنعتی گاو شیری در ایران است. مطالعات اقتصادی و تکمیلی آینده برای بهینه سازی سیاست ها و استراتژی های تولیدی و پرورشی گاو شیری در ایران، لازم خواهد بود.

باروری، بنیاد مستضعفان، بیماری متابولیکی، تولیدمثل، گاو شیری