الگوی استفاده از اینترنت و شبکه های اجتماعی در بین دانش آموزان دختر دبیرستان دوره اول متوسطه فرزانگان رفسنجان

زمینه و هدف: اینترنت یکی از مهم ترین ابزارهای دسترسی به اطلاعات در عصر حاضر است . این فناوری با گسترش سر یع خود توانسته است علاوه بر کاربردهای شخصی، در بعد آموزشی و پژوهشی نیز تحول ایجاد نماید و موجبات ارتقا سطح دانش و توانایی دانش آموزان، دانشجویان و سایر افراد جامعه را از طریق دستیابی سریع و ارزان به اطلاعات و منابع علمی فراهم آورد .برای محافظت دانش آموزان از خطرات بالقوه اینترنت، ضروری است که درک و شناخت بهتری از الگوی استفاده آنان از اینترنت و شبکه های مجازی داشته باشیم. بنابراین این مطالعه با هدف تعیین الگوی استفاده از اینترنت و شبکه های مجازی در دانش آموزان دختر دبیرستان دوره اول متوسطه فرزانگان رفسنجان انجام شد.مواد و روش ها: این پژوهش، مطالعه ای توصیفی مقطعی است. جامعه پژوهش کلیه دانش آموزان دختر دوره اول متوسطه مدرسه فرزانگان شهر رفسنجان بودند که به صورت سرشماری وارد مطالعه شدند. تمایل جهت شرکت به مطالعه جزو معیارهای ورود به مطالعه بود. تعداد دانش اموزان مدرسه 210 نفر بود. به تعداد دانش آموزان پرسشنامه توزیع شد و 186 پرسشنامه جمع آوری گردید. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه بود که بر اساس مرور متون و مقالات و با نظر دانش آموزان تهیه شد و اعتبار آن به روش اعتبار محتوا تایید گردید. روش جمع آوری داده ها به صورت خودگزارشی بود. بدین صورت که پرسشنامه ها بین دانش آموزان کلاسها توزیع می شد و پس از پاسخگویی توسط دانش آموزان جمع آوری می گردید. پس از جمع آوری اطلاعات داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: شرکت کنندگان در مطالعه 186 دانش آموز دختر دوره متوسطه اول مقاطع هفتم 73 نفر و هشتم 113 نفر با میانگین سنی 13 سال بودند. بر اساس نتایج 92/9 درصد دانش آموزان از اینترنت استفاده می کردند و مهمترین دلیل آنها برای استفاده از اینترنت به ترتیب جستجوی اطلاعات تفریحی و سرگرمی 4/53% ، علمی 1/42% ، مذهبی 4/3% و اخبار 1/1% بود .3/10% از دانشآموزان زمان اتصال به اینترنت تمام وقت خود را صرف مطالب علمی میکردند ،1/33 % نیمی از وقت خود ،6/28 % یک سوم وقت خود و 4/27 % کمتر از یک سوم وقت خود را صرف مطالب علمی میکردند .بر اساس نتایج ،115 نفر از دانشآموزان 8/61 % دارای تلفن همراه شخصی بودند و 73 نفر 2/37 % تلفن همراه نداشتند. تلفن همراه 90 نفر از دانشآموزان به هیچ یک از شبکه های مجازی وصل نبود و در بین دانشآموزانی که تلفن همراه آنان به شبکه های مجازی وصل بود بیشترین شبکه های مجازی مورد استفاده به ترتیب وایبر 8/11% ، اینستاگرام 9% ، واتسآپ 9/7 % ، لاین 2/2 % و فیسبوک 8/2 % بود. اکثریت دانش آموزان 9/48 % کمتر از یک ساعت از وقت خود را در روز در شبکه های مجازی میگذراندند. اکثریت دانشآموزان اظهار نمودند که خانواده از اتصال تلفن همراه آنان به شبکه های مجازی مطلع هستند .93 نفر از دانشآموزان 5/65 % اظهار نمودند که خانواده با استفاده انان از شبکه های مجازی موافقند ،38 نفر 8/26% گزارش نمودند که خانواده با استفاده انان از شبکه های مجازی مخالفند و 10% نیز گزارش نمودند که خانواده مخالفند ولی با اصرار دانش آموز مجبور به موافقت شدهاند 52% از دانش آموزان نیز دلیل استفاده از شبکه های مجازی را ارتباط با دیگران گزارش نمودند .161 نفر 6/86% اظهار نمودند که شبکه های مجازی میتوانند اثرات منفی داشته باشند و 61 نفر 55% اظهار نمودند که استفاده از شبکه مجازی سبب کم شدن ارتباط آنان با خانواده شده و 9/9 % ایجاد رابطه دوستی با پسرها را گزارش نمودند .138 نفر 2/74 % گزارش نمودند که شبکه های مجازی سبب اتلاف وقت میشوند 178و تقریبا نیمی از آنان 1/53% از اتلاف وقت خود در شبکه های مجازی ناراحت بودند و 7/82 % گزارش نمودند که قادر به کنترل میزان استفاده از شبکه های مجازی هستند .نتیجه گیری: با توجه به نتایج، اگرچه بیش از دو سوم دانش آموزان دارای تلفن همراه شخصی هستند اما خوشبختانه تلفن همراه آنان به هیچ یک از شبکه های مجازی وصل نیست و در مورد افرادی هم که وصل هستند خوشبختانه اعضای خانواده مطلع بوده و در اکثریت موارد موافق هستند و این امر نشان دهنده عاقلانه فکر کردن و طرز صحیح استفاده دانش آموزان این مدرسه که نمونه ای از مدارس استعداد درخشان کشور است از تکنولوژی می باشد. اما با توجه به اینکه مهمترین دلیل استفاده از اینترنت در بین دانش آموزان موارد تفریحی و سرگرمی بوده و خود اظهار داشته اند که استفاده از شبکه های مجازی سبب کم شدن ارتباط آنان با خانواده شده و حتی در موارد بسیار کمی آثار منفی مانند ایجاد رابطه دوستی با افراد غریبه را هم به وجود آورده است لازم است مدیران و مسئولین به این امر توجه بیشتری نموده و کلاسها و کارگاه های آموزشی مفید در این زمینه جهت آگاهی دانش آموزان که آینده سازان جامعه هستند برگزار نمایند. با توجه به اینکه این تحقیق میزان استفاده دانش آموزان از اینترنت و شبکه های مجازی را مشخص نمود اطلاعات مفیدی جهت برنامه ریزی در اختیار مدیران قرار می دهد، بنابراین انجام تحقیقات مشابهی در سایر مدارس در سطح شهرستان رفسنجان و کشور نیز پیشنهاد می شود