ارتباط سندرم متابولیک و نوبت کاری در زنان سنین باروری شمال ایران

مقدمه: نوبت کاری در زنان سنین باروری می تواند ریسک فاکتوری برای ابتلا به سندرم متابولیک باشد، لذا این مطالعه با هدف مقایسه میزان شیوع سندرم متابولیک در زنان نوبت کار و غیر نوبت کار در سنین باروری انجام شد. روش کار: مطالعه حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی است که از مهر ماه 1396 تا اردیبهشت 1397 در سه شهر مرکزی استان مازندران از شهرهای نواحی شمال ایران انجام شد. 419 زن نوبت کار و غیر نوبت کار شاغل در بیمارستان های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی بابل، مراکز بهزیستی- توانبخشی، مراکز نگهداری سالمندان و دو گروه از کارگران صنایع ( صنایع ریسندگی و دوزندگی) انتخاب شدند. نمونه گیری به صورت در دسترس و بر اساس معیارهای ورود مطالعه انجام شد. به منظور تشخیص سندرم متابولیک مطابق با سومین پانل ملی آموزش کلسترول بزرگسالان (National Cholesterol Education Program Adult Treatment Panel III) شاخص های آنتروپومتریک، فشارخون، تری گلیسرید و گلوکز ناشتای خون نمونه ها اندازه گیری شد. برای مقایسه اطلاعات دموگرافیک، پزشکی، شغلی و رفتارهای سلامتی در دو گروه از آزمون های تی مستقل و کای دو استفاده گردید. جهت بررسی فاکتورهای تاثیرگذار بر شانس بروز سندرم متابولیک در مشارکت کنندگان از آنالیز رگرسیون لجستیک استفاده شد. نتایج: از 419 نمونه شرکت کننده در این مطالعه، 28 نفر در طی فرایند تحقیق به علت عدم دسترسی، عدم تمایل به ادامه همکاری و عدم تکمیل پرسشنامه حذف شدند. آنالیز آماری بر روی 391 نفر ( 196 نوبت کار، 195 غیر نوبت کار ) انجام گردید. نتایج نشان داد که شیوع سندرم متابولیک در کل زنان مطالعه 16.3 درصد و بالاترین آن در گروه زنان کارگر ( 26 درصد) است. شایعترین جزء سندرم متابولیک HDL پایین و پس از آن در رتبه بعدی چاقی شکمی بود. نوبت کاری شانس سندرم متابولیک را بعد از Adjust با متغیرهای مداخله گری مانند سن، سابقه کاری، تعداد زایمان، میزان و کفایت خواب و استرس کاری به میزان 1.83 برابر (P=0.10 OR=1.83, 95% CI:.088 to 3.79) افزایش داده است، هر چند این ارتباط از نظر آماری معنی دار نبود. هم چنین سندرم متابولیک در زنان تک فرزند ( 12,40 درصد) کمتر از زنان با دو فرزند و بیشتر (19/6) بود (p=0.057). نتیجه گیری : نوبت کاری بویژه در زنان کارگر، با افزایش شانس ریسک سندرم متابولیک همراه است. لذا ضروری است تا در این گروه از زنان غربالگری سندرم متابولیک صورت گیرد. همچنین نتایج مطالعه حاضر نشان داد که مهمترین شاخص سندرم متابولیک HDL پایین و چاقی شکمی بودند، که می توان آن را به فعالیت فیزیکی کم، استرس بالای کاری نسبت داد. راهکارهایی چون افزایش آگاهی، آموزش های تغذیه ای، دسترسی به امکانات ورزشی در محل کار زنان می تواند به کاهش عوارض بیماری و افزایش سطح سلامت زنان در سنین باروری دست یافت.

Keywords:

سندرم متابولک , نوبت کاری , زنان نوبت کار , سنین باروری