شکوفه حاجی هاشمی - استادیار گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان، خوزستان،

لاله واژگون یکی از گونه های ارزشمند گیاهان زینتی درحال انقراض میباشد که تکثیر طبیعی آن از طریق بذر و سوخ دارای کارایی پایینی میباشد. در پژوهش حاضر به مطالعه کالوس زایی و باززایی لاله واژگون در محیط کشت شیشه و تحت تاثیر دماهای 15 و 25 درجه سانتیگراد و هورمون های گیاهی 2,4-D و/یا کینتین در غلظتهای 0، 1 و 2 میلی گرم در لیتر در ریزنمونه های حاصل از سوخ و جنین بذر پرداخته شده است. میزان آلودگی و از بین رفتن نمونه ها در ریزنمونه های حاصل از سوخ لاله واژگون در سطح معنیداری بیشتر از جنین بذر بود. نتایج نشان داد که درصد کالوس زایی، وزنتر کالوس، درصد باززایی و تعداد برگ ایجاد شده در ریزنمونه های حاصل از جنین بذر و ترکیب هورمونی 1 میلی گرم در لیتر 2,4-D و کینتین و دمای 15 درجه سانتیگراد در سطح معنیداری بیشتر از ریز نمونه سوخ، دمای 25 درجه سانتیگراد و سایر غلظت هورمونها بود. سرمادهی سبب افزایش معنیدار شاخصهای فلورسانس کلروفیلها Fv/Fm) و (PIABS و محتوی کلروفیل کل برگها شد درحالیکه نوع ریزنمونه و غلظت هورمونها تاثیر معنیداری بر شاخصهای مذکور نداشت. باتوجه به نیاز سرمایی لاله واژگون برای جوانه زنی سوخها در رویشگاه های طبیعی، سرمادهی نقش موثری در افزایش کالوس زایی و باززایی لاله واژگون داشت . همچنین به دلیل عدم آلودگی نمونه های جنین بذر، درصد موفقیت کشت بافت حاصل از آن %100 بود. همچنین سرمادهی نقش موثری در افزایش محتوی کلروفیل برگها و افزایش کارایی فتوسیستم های فتوسنتزی داشت که میتواند دلیل توجیهی برای افزایش موفقیتآمیز باززایی و ایجاد برگ باشد. به طور کلی میتوان نتیجه گیری کرد که کشت بافت ریزنمونه جنین بذر در شرایط سرما کارایی تکثیر لاله واژگون را در سطح معنیداری افزایش میدهد.

تنظیم کننده رشد گیاهی، سرما، ریز نمونه، کشت بافت، لاله واژگون