ولی اله قادری - دانش آموخته کارشناسی ارشد زیست شناسی دانشکده علوم دانشگاه ملایر.
پروانه روستایی - دانشجوی دکتری زیست شناسی دانشکده علوم دانشگاه الزهرا.
نیره اولنج - استادیار گروه زیست شناسی دانشکده علوم دانشگاه ملایر.

گیاه دارویی سماق با نام علمی .Rhus coriaria L. متعلق به تیره Anacardiaceae و جنس Rhus، درختچه ای بومی ایران است که بصورت خودرو در استان همدان نیز می روید و در طبیعت از طریق پاجوش و قلمه تکثیر می یابد. از جنبه های صنعتی (چرم سازی و رنگرزی) خوراکی، زینتی، طب سنتی و دارویی اهمیت و ارزش ویژه ای دارد. در طب سنتی خواص متفاوت و زیاد درمانی برای آن ذکر شده است. با این وجود تاکنون مطالعات کمی روی خصوصیات فیزیولوژیکی آن انجام شده است. این پژوهش با هدف تعیین بهترین شرایط اکولوژیکی رویش سماق با بررسی و مقایسه عناصر معدنی موجود در برگ این گونه در رویشگاه های مختلف استان همدان انجام شد. برای این منظور گونه مورد نظر از هفت منطقه مختلف استان همدان (تپه عباس آباد همدان، دره سماق ملایر، سماق زار سرکان، روستای جیجان کوه ، روستای آرتیمان، منطقه دارستان و فاران تویسرکان) جمع آوری شد و میزان عناصر معدنی شامل محتوای آهن، منیزیم، پتاسیم، سدیم و روی این گیاه بررسی شد. بررسی داده ها نشان داد که رویشگاه های مختلف این گونه از نظر محتوای عناصر برگ ها اختلاف معنی داری دارند. مقایسه میانگین ها نشان داد که منطقه فاران با بیشترین مقدار منیزیم 0/0192) گرم در هر گرم وزن خشک)، روی 0/0218) گرم در هر گرم وزن خشک) و پتاسیم 0/251) گرم در هر گرم وزن خشک) و کمترین محتوای سدیم ( 0/7 گرم در هر گرم وزن خشک) بهتری وضعیت فیزیولوژیکی را نسبت به سایر مناطق مورد مطالعه دارد که هم برگها مناسب جهت مصرف دام و نیز غذایی هستند.

Rhus coriaria L.، آهن، منیزیم، پتاسیم، سدیم، روی.