ارزیابی تحمل به خشکی در ژرم پلاسم جو زراعی بومی ایران بر اساس صفات فنولوژیکی و عملکرد در شرایط منطقه سیستان

جو به عنوان یکی از غلات متحمل به تنش های محیطی شناخته می شود. تنوع ژنتیکی گسترده ای از اکوتیپ های جو بومی در کشور مختص به مناطق بیابانی است. در حالی که مطالعه ای بر روی این اکوتیپ ها از نظر تحمل به تنش خشکی صورت نپذیرفته است. هدف این مطالعه ارزیابی عملکرد این اکوتیپ ها در شرایط تنش خشکی آخر فصل در منطقه سیستان بوده است. در این تحقیق، تعداد 452 اکوتیپ دریافت شده از بانک ژن گیاهی ملی ایران که از مناطق بیابانی مختلف کشور جمع آوری شده بود به همراه سه رقم تجاری به عنوان شاهد و در قالب طرح آگمنت مورد بررسی قرار گرفتند. تمامی اکوتیپ ها از نظر صفات روز تا گلدهی، روز تا رسیدن، ارتفاع بوته، وزن صد دانه و عملکرد دانه ارزیابی شدند. نتایج تنوع بالایی برای صفات کمی مورد ارزیابی در بین نمونه های بومی جو در شرایط تنش خشکی نشان داد. برای صفت عملکرد بالاترین تنوع در این مطالعه مشاهده شد. حداقل عملکرد مشاهده شده در این مطالعه 2,12 گرم (در کرت) و مربوط به نمونه 116 بود و بالاترین عملکرد با 232 گرم (در کرت) مربوط به نمونه 437 بود. نتایج همبستگی مثبت و معنی داری را بین عملکرد با ارتفاع و وزن صد دانه نشان دادتجزیه. مسیر نیز نشان داد که ارتفاع گیاه به عنوان یک جزء مهم در عملکرد دانه اثر مستقیم مثبت و نسبتا0 بالایی دارد. تجزیه به عامل ها نشان داد دو عامل اصلی اول با عنوان های عملکرد و اجزای آن و صفات فنولوژیکی بیشترین میزان واریانس را به خود اختصاص داده اند. در نهایت، با استفاده از روش آماری و تجزیه خوشه ای 35 نمونه با عملکرد نسبتا7 مناسب در شرایط تنش خشکی شناسایی شدند که پتانسیل استفاده در برنامه های اصلاحی جو برای مناطق گرم و خشک کشور را دارند.

Keywords:

جو , تنوع ژنتیکی , تنش خشکی , عملکرد دانه , Hordeum vulgare